Ακούστε το podcast
Τι θα συζητήσουμε
Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ)…
Μία σεξουαλική επίθεση, ένα τροχαίο ατύχημα, το βίωμα μίας φυσικής καταστροφής, μία ληστεία, ένας πόλεμος ή μία ένοπλη σύγκρουση, ένα πρόβλημα υγείας είναι μερικά γεγονότα τα οποία μπορεί να προκαλέσουν τη συγκεκριμένη Διαταραχή.
Σύμφωνα με έρευνες, οποιοδήποτε γεγονός ή μια σειρά γεγονότων που έχει έντονη αρνητική αντίδραση στον οργανισμό κάποιου ή δημιούργησε έντονο φόβο, μπορεί να προκαλέσει ΔΜΤΣ ή ακόμη και Σύνθετο ΔΜΤΣ. Στη ζωή και μέσα στην καθημερινότητα, ο καθένας από εμάς μπορεί να βιώσει μία εμπειρία που να είναι δυσβάσταχτη, τρομακτική, μη διαχειρίσιμη ή ακόμη και πέρα από τον έλεγχό μας.
Μερικοί άνθρωποι, με το χρόνο, μπορεί να ξεπεράσουν τέτοιες επώδυνες εμπειρίες χωρίς να χρειαστούν κάποια βοήθεια από κάποιον Ειδικό. Ωστόσο, για κάποιους, οι τραυματικές εμπειρίες πυροδοτούν μια αντίδραση ή τα συμπτώματα που προκαλούνται, μπορεί να διαρκέσουν μήνες ή ακόμη και χρόνια.
Στο σημερινό επεισόδιο της LearnHealth με καλεσμένη την Ψυχολόγο και Εγκληματολόγο κα Ιωάννα Σκλιάμη, θα συζητήσουμε και θα αναλύσουμε τη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες, πώς αναπτύσσεται, ποια είναι τα συμπτώματα, σε τι διαφέρει από τη Σύνθετη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες αλλά και ποια η θεραπευτική προσέγγιση.
Απομαγνητοφώνηση
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλώς ήρθατε στα podcast επεισόδια της LearnHealth τον απόλυτο προορισμό γνώσης και ενημέρωσης σε θέματα που αφορούν τον τομέα της υγείας, της ευεξίας, αυτοβελτίωσης και γονεϊκότητας.
Στην Learnhealth πιστεύουμε πως η καλή υγεία, η ατομική ανάπτυξη, η βελτίωση των προσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων. Όλα ξεκινάνε από τη γνώση και τη σωστή ενημέρωση. Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας καθώς και να ενημερωθείτε σωστά από το να συνδεθείτε με έναν επαγγελματία υγείας με εξειδίκευση σε έναν από τους παραπάνω κλάδους.
Είμαι ο Διονύσης Φιλιππόπουλος, συνιδρυτής και πρoτζεκτ μάνατζερ της LearnHealth και σας καλωσορίζω στο σημερινό επεισόδιο, όπου θα έχουμε για άλλη μια φορά μαζί μας την κυρία Ιωάννα Σκλιάμη με την ειδικότητα της ψυχολόγου στη στήλη Πλέον “αναλύοντας”. Σήμερα θα συζητήσουμε για τη “Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες, το τραύμα της επόμενης μέρας”. Καλησπέρα σας κα Σκλιάμη
Ιωάννα Σκλιάμη:
Καλησπέρα κύριε Φιλιππόπουλε. Καλησπέρα και σε όλους τους φίλους μας ακροατές. Χαίρομαι πάρα πολύ που βρίσκομαι εδώ κοντά σας. Το 10ο podcast στη σειρά. Και σήμερα θα μιλήσουμε για το στρες, για το άγχος, για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Σε τι διαφέρει από τη σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες; Ένα αρκετά σοβαρό θέμα θα έλεγα, που χρήζει μια ιδιαίτερη προσοχή τόσο ως προς τα συμπτώματα όσο και ως προς την αντιμετώπιση της διαταραχής αυτής.
Τι είναι το άγχος και σε τι διαφέρει από το στρες
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πάμε λοιπόν να ξεκινήσουμε, όπως κάθε φορά με τον ορισμό ουσιαστικά τι είναι το άγχος και σε τι διαφέρει από το στρες.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Και πάμε να ξεκινήσουμε κύριε Φιλιππόπουλε και να πούμε τί είναι το άγχος και τί είναι το στρες. Αρκετές είναι οι φορές που οι όροι άγχους και στρες χρησιμοποιούνται, θα λέγαμε συχνά ο ένας στη θέση του άλλου, ενώ στην πραγματικότητα διαφέρουν. Και στις δύο περιπτώσεις αισθανόμαστε ανησυχία, ταραχή ή δυσφορία.
Το στρες πολλές φορές αποτελεί, θα λέγαμε, προπομπό του χρόνιου άγχους. Τόσο το άγχος όσο και το στρες μπορεί να έχουν παραγωγικά αποτελέσματα, σε μικρές δόσεις όμως. Αν όμως χάσουμε τον έλεγχο, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Όσον αφορά το στρες, να πούμε ότι θεωρείται μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε ένα νέο, απαιτητικό ή παράξενο ερέθισμα για εμάς. Και λέω παράξενο γιατί ναι μεν μπορεί να είναι κάτι φυσιολογικό, απλά εμείς να μην το βλέπουμε γιατί στην ουσία δεν το έχουμε ξαναζήσει, οπότε ίσως να είναι κάτι ξένο για εμάς, για τον καθένα από εμάς.
Το στρες στην ουσία να πούμε ότι απελευθερώνει αδρεναλίνη που όλοι την έχουμε ακούσει αυτή την έννοια, η οποία μας επιτρέπει να παίρνουμε γρήγορες αποφάσεις, να ανταποκρινόμαστε σε προκλήσεις αλλά και να είμαστε σε εγρήγορση.
Οπότε, στην ουσία το στρες είναι μια κατάσταση στην οποία έρχεται οργανισμός μας εξαιτίας της διατάραξης θα λέγαμε της ησυχίας που έχουμε εκείνη την στιγμή και απαιτεί από εμάς να είμαστε σε μια έντονη εγρήγορση.
Ορισμένα άτομα βέβαια αντιμετωπίζουν χρόνιο στρες, το οποίο επιβαρύνει. Να πούμε εδώ και το καρδιαγγειακό σύστημα και μπορεί να οδηγήσει σε μερικές περιπτώσεις και σε κατάθλιψη. Όσον αφορά το άγχος τώρα, είναι αποτέλεσμα του στρες.
Μοιάζει περισσότερο με το αίσθημα του φόβου. Όταν έχουμε άγχος, στην ουσία αυτό που οφείλεται οφείλεται σε ένα ερέθισμα που μας προκαλεί φόβο αλλά και ένα αίσθημα αδυναμίας. Το άγχος συνήθως δημιουργείται όταν μέσα μας υπάρχει ένα αίσθημα θα λέγαμε ανασφάλειας για το τι μπορεί να συμβεί, για το κατά πόσο μπορούμε να ελέγξουμε τα πράγματα.
Όταν επικρατεί σύγχυση και δεν μπορούμε να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα, να τα βάλουμε δηλαδή σε μια σειρά, στις περισσότερες περιπτώσεις να πούμε τόσο οι φοβίες όσο και το άγχος εμποδίζουν την ομαλή εξέλιξη της ζωής ενός ατόμου καθώς και τη λειτουργικότητά του.
Επομένως, η διαφορά του άγχους από το στρες βρίσκεται στο γεγονός ότι το άγχος αποτελεί εσωτερικό συναίσθημα, σε αντίθεση με τους εξωτερικούς ψυχο-πιεστικούς θα λέγαμε, παράγοντες που αποτελούν το στρες, όπως είναι μια απώλεια, ένα φυσικό φαινόμενο, ακόμα και οι συνθήκες εργασίας.
Τι είναι η διαταραχή του μετατραυματικού στρες
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Νομίζω ήταν αρκετά αναλυτική η προσέγγιση όσον αφορά το άγχος και τις διαφορές με το στρες. Θα ήθελα τώρα να ρωτήσω τι είναι η διαταραχή μετατραυματικού στρες; Όπως είπαμε και στον τίτλο του σημερινού μας επεισοδίου.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Πάμε να δούμε λοιπόν κ. Φιλιππόπουλε με την έννοια της διαταραχής μετατραυματικού στρες. Γνωστό που κάποιοι από εμάς μπορεί να το είχαμε ακούσει ως PTSD Post-traumatic stress disorder ανήκει στην ουσία στις διαταραχές που συνδέονται με το τραύμα και τους διάφορους στρεσογόνους παράγοντες και είναι μια διαταραχή που προκαλείται από ένα τραυματικό γεγονός με ψυχολογικό περιεχόμενο, όπου μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα άτομο που βίωσε μια άκρως επικίνδυνη τραυματική εμπειρία, κατά την οποία υπήρξε ενδεχομένως ένας βαρύς τραυματισμός του ίδιου του ατόμου ή κάποιου άλλου ή ακόμη κι ένας πραγματικός ή απειλούμενος θάνατος.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που ακούμε, που βιώνουν τέτοια συμβάντα που μόλις ανέφερα, συνέρχονται από αυτά, δηλαδή ξαναβρίσκουν τις ισορροπίες τους. Αλλά τα άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες συνεχίζουν να εμφανίζουν έντονη κατάθλιψη και άγχος για μήνες ή και χρόνια μετά το συμβάν.
Αιτίες διαταραχής μετατραυματικού στρες
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Στη συνέχεια θα ήθελα να μας πείτε ποιες είναι οι αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν σε μια διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Η Διαταραχή μετατραυματικού στρες. Να πούμε ότι περιλαμβάνει είτε έναν θάνατο, έναν σοβαρό τραυματισμό, έναν βιασμό, μια ληστεία, έναν πόλεμο, είτε κάποια φυσική καταστροφή, όπως είναι ο σεισμός, η πλημμύρα, η πυρκαγιά. Όπως κι αυτό που συνέβη να πούμε, κύριε Φιλιππόπουλος στο Μάτι, 23 Ιουλίου 2018, αν δεν κάνω λάθος.
Ένα σοβαρό γεγονός, οπότε κάποια άτομα ίσως να έχουν αυτή την διαταραχή. Όλα τα παραπάνω λοιπόν είναι καταστάσεις και γεγονότα τόσο δυσάρεστα που έχουν τη δύναμη θα έλεγα εγώ να προκαλέσουν αυτού του είδους τη διαταραχή.
Επομένως, οι αιτίες μπορεί να είναι μια φυσική καταστροφή, όπως προανέφερα, μια απαγωγή παιδιά που έχουν παραμεληθεί ή κακοποιηθεί, μια σεξουαλική παρενόχληση ή κάποια πίεση, ακόμα και η ενδοοικογενειακή βία, μια κακοποίηση οποιασδήποτε μορφής, ακόμα και μπούλινγκ, ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα ή ένας σοβαρός τραυματισμός, μια ληστεία ή μια επίθεση, ένας βιασμός, ένας θάνατος ενός κοντινού προσώπου, μια τρομοκρατική ενέργεια, ένας πόλεμος, ακόμα και μέλη ομάδας άμεσης δράσης που βοηθάνε τα θύματα.
Κατά τη διάρκεια εννοώ πραγματικών γεγονότων. Άρα αυτές είναι κάποιες από τις αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στη διαταραχή. Η συγκεκριμένη.
Τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σ αυτές τις περιπτώσεις τι συμπτώματα παρατηρούμε;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Κύριε Φιλιππόπουλε σχετικά με τα συμπτώματα και σύμφωνα με τον Το διαγνωστικό στην ουσία και στατιστικό εγχειρίδιο Για να μπορεί ένα άτομο να διαγνωστεί με διαταραχή μετατραυματικού στρες θα πρέπει να έχει βιώσει ή να έχει υπάρξει μάρτυρας σε κάποιο απειλητικό ή τραυματικό γεγονός. Αυτά τα συμπτώματα να πούμε ότι εμφανίζονται για τουλάχιστον ένα μήνα.
Τα συμπτώματα πρέπει να διαρκούν τουλάχιστον ένα μήνα και συνήθως εκδηλώνονται μέσα σε διάστημα περίπου 6 μηνών από το τραυματικό γεγονός που συνέβη. Τα συμπτώματα να πούμε, μπορούν να γίνουν πιο έντονα σε συνθήκες άγχους ή με οποιοδήποτε τρόπο γίνει υπενθύμιση του εκάστοτε συμβάντος. Υπάρχουν τέσσερις τύποι συμπτωμάτων διαταραχής μετατραυματικού στρες. Πρώτον τα συμπτώματα αποφυγής.
Εδώ και όπου βλέπουμε ότι όταν το άτομο αποφεύγει περιοχές, ήχους και γενικά ό, τι έχει να κάνει με καταστάσεις που θυμίζουν το γεγονός που του συνέβη. Βιώνει το άτομο βιώνει άγχος, κατάθλιψη, ενοχή ή ακόμη και συναισθηματικό μούδιασμα.
Δεύτερο είναι τα συμπτώματα αναβίωσης. Στην ουσία εδώ το άτομο βιώνει εφιάλτες. Σκέψεις οι οποίες το μεταφέρουν θάλεγα στο παρελθόν. Μπορεί να έχει ταχυπαλμία όταν βιώνει κάτι παρόμοιο, κάτι αντίστοιχο. Τρίτον, συμπτώματα υπερδιέγερσης. Εδώ το άτομο βιώνει θυμό, τρόμο, νευρικότητα.
Έχει μια τάση θα λέγαμε αυτοκαταστροφικής και επιθετικής συμπεριφοράς, αλλά και ένα είδος, επιτρέψτε μου να πω, ευερεθιστότητα σε. Και τέλος έχουμε τα συμπτώματα αρνητικής σκέψης. Το άτομο εδώ δεν έχει όρεξη να ασχοληθεί με δραστηριότητες που κάποτε ίσως να αγαπούσε.
Δυσκολεύεται να θυμηθεί λεπτομέρειες από το οδυνηρό περιστατικό που του συνέβη και να πούμε ότι έχει αλλαγές και στη συμπεριφορά και έχει αρνητικές σκέψεις. Για το μέλλον. Αλλά και μπορεί να απομονώνεται από οικογένεια και φίλους. Να πούμε επίσης κύριε Φιλιππόπουλε, ότι μυϊκοί πόνοι, κατάθλιψη, κατάχρηση αλκοόλ, αυξημένοι καρδιακοί παλμοί είναι ακόμη μερικά συμπτώματα που μπορεί να προκύψουν έχοντας διαταραχή κάποιους διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Διαφορές με τη σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Κάνατε μια αναφορά για τη σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Μπορείτε να μας πείτε λίγο τις διαφορές τους;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Ναι, φυσικά βλέπουμε και τη σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες που στην ουσία η κύρια διαφορά μεταξύ αυτών των δύο διαταραχών βρίσκεται στη φύση και τη διάρκεια των τραυματικών εμπειριών. Η απλή διαταραχή μετατραυματικού στρες μπορεί να προκληθεί από την έκθεση του ατόμου σε ένα συνταρακτικό τραυματικό γεγονός, όπως για παράδειγμα, όπως προανέφερα, ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, μια φυσική καταστροφή, μια βίαιη επίθεση ληστείας.
Εδώ συχνά το άτομο ξαναζεί. Την τραυματική εμπειρία μέσα από έντονα θα λέγαμε μνημονικά φλασμπάκ, δηλαδή ζωντανές αναμνήσεις του γεγονότος, προκαλώντας έτσι υψηλό στρες και δυσφορία. Η σύνθετη τώρα διαταραχή μετατραυματικού στρες αποτελεί μια κλινική στην ουσία οντότητα που αφορά ανθρώπους που έχουν εκτεθεί σε πολλαπλές τραυματικές εμπειρίες ή για μεγάλο χρονικό διάστημα, συνήθως κατά την παιδική ηλικία.
Να πω κάποια παραδείγματα; Ένα παράδειγμα είναι η κακοποίηση από τον γονέα ή η παρατεταμένη ενδοοικογενειακή βία. Άλλες πιθανές αιτίες μπορεί να είναι η δουλεία, η εμπορία ανθρώπων, η αιχμαλωσία, μια κατάσταση ομηρίας, οπότε πολλαπλές τραυματικές εμπειρίες κρατάνε. Πρόκειται δηλαδή να πούμε για στιβάδες τραυμάτων που αλληλοεπιδρούν, καθιστώντας το άτομο έτσι αδύνατο, αδύναμο και προκαλώντας του αισθήματα τρόμου αλλά και οργής.
Σε αυτή την περίπτωση το τραύμα ανα βιώνεται μέσα από συναισθηματικά φλασμπάκ, χωρίς όμως μνημονική ανάκληση του γεγονότος. Με απλά λόγια κύριε Παπαδόπουλε, το άτομο μπορεί να μη φέρνει συνειδητά στο μυαλό του την τραυματική εμπειρία, αλλά μετά από κάποιο προδοτικό ερέθισμα στο παρόν αισθάνεται τόσο συντετριμμένο όσο τη στιγμή που τη βίωνε.
Αυτό προκαλεί, θα λέγαμε, μια δυσανάλογη αντίδραση, την οποία αδυνατεί να κατανοήσει. Και εδώ θέλω να δώσω ένα παράδειγμα κύριε Φιλιππόπουλος, μιας νεαρής γυναίκας, ας πούμε ότι έχουμε μια νεαρή γυναίκα, η οποία έχει μια διαφωνία με τον σύντροφό της σχετικά με τις δουλειές του σπιτιού και η ένταση της φωνής του συντρόφου συζύγου της ανεβαίνει.
Εκεί ξαφνικά κατακλύζεται η ίδια από συναισθήματα φόβου και απελπισίας, χωρίς να καταλαβαίνει το γιατί. Εδώ έχουμε ότι αυτή η διαφωνία πυροδότησε ένα συναίσθημα φλασμπάκ που είπαμε, μεταφέροντας τη γυναίκα αυτή στην εποχή που ίσως ο θυμός του πατέρα της ιδίας οδηγούσε σε απρόβλεπτα και βίαια ξεσπάσματα. Άρα ανέφερα το συγκεκριμένο παράδειγμα για να δούμε λίγο τη σύνδεση.
Η ζωή με τη διαταραχή
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πώς είναι κα Σκλιάμη κάποιος να ζει με αυτή τη σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Το σύνθετο τραύμα, κύριε Φιλιππόπουλε, καθορίζει το πώς το άτομο βλέπει τον εαυτό του, το πώς βλέπει τον κόσμο, δημιουργώντας μια ιδιαίτερα αρνητική εικόνα αυτοαντίληψης και επηρεάζοντας αρνητικά θα λέγαμε, τον τρόπο κοινωνικής διάδρασης.
Οι άνθρωποι με σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες αντιμετωπίζουν, θα λέγαμε δυσκολία διαχείρισης των συναισθημάτων τους. Μπορεί να παλεύουν με αισθήματα χρόνιου άγχους, θλίψης, ντροπής και να ζουν υπό το στρες μιας μόνιμης απειλής.
Έχουν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους και ίσως να νιώθουν ανάξιοι και κατεστραμμένοι θα έλεγα. Συχνά έχουν μια μόνιμη αίσθηση απελπισίας ή κενού και αποξενώνονται από τον εαυτό τους αλλά και από τους άλλους.
Μπορεί να εκδηλώνουν θυμό ή δυσπιστία προς τον υπόλοιπο κόσμο, νιώθοντας ότι εκείνοι είναι βαθιά διαφορετικοί από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Δεν είναι σπάνιο να πούμε κύριε Φιλιππόπουλος, να να βασανίζονται οι άνθρωποι από χρόνια σωματικά συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους.
Όσον αφορά τώρα τις σχέσεις ή την ερωτικές, είτε είναι φιλικές είτε είναι επαγγελματικές, μπορεί να τις αποφεύγουν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, να δυσκολεύονται να τις διαχειριστούν, ακόμη και να επανα-θυματοποιούνται σε αυτές. Οπότε είναι λίγο δύσκολο.
Τα συμπτώματα της σύνθετης διαταραχής
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πείτε μας λίγο λοιπόν, όπως αναφέραμε προηγουμένως και για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες, τα συμπτώματα της σύνθετης διαταραχής μετατραυματικού στρες.
Ιωάννα Σκλιάμη: Όπως είδαμε, κάποια συμπτώματα στην διαταραχή μετατραυματικού στρες βλέπουμε αντίστοιχα και στη σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Σίγουρα θα πούμε με το έντεκα. Τα συμπτώματα της σύνθετης διαταραχής μετατραυματικού στρες περιλαμβάνουν θα λέγαμε μερικά από όσα συναντάμε και στην απλή διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Το άτομο που αναπτύσσει την διαταραχή μετά το σύνθετο τραύμα στην ουσία παρουσιάζει. Δυσκολίες με τη ρύθμιση του συναισθήματος και των συναισθηματικών αντιδράσεων. Αυτό που αναφέραμε και προηγουμένως. Αρνητική αντίληψη για τον εαυτό του, δηλαδή έχει αρνητικές πεποιθήσεις, υποβιβάζει τον εαυτό του, νιώθει ότι είναι ηττημένος ή άχρηστος και αντιμετωπίζει δυσκολίες στη σύναψη, θα λέγαμε και τη διατήρηση των σχέσεων.
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν πως η βίωση μεγάλης και επαναλαμβανόμενης έκθεσης σε τραυματικά γεγονότα που προκαλούν έντονο στρες επηρεάζει διάφορες πλευρές της ζωής, σε βαθμό που κάποιες φορές θα λέγαμε, κλέβει τη ζωή του ατόμου και τη δυνατότητά του για αυτοπραγμάτωση.
Θεραπευτικές μέθοδοι
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να μας πείτε αν υπάρχει θεραπεία για την σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες και αν ναι, ποια θεραπεία μπορεί να βοηθήσει κάποιον που έχει αυτή τη διαταραχή;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Φυσικά και μπορεί να θεραπευτεί. Υπάρχει θεραπεία για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες και μπορεί να θεραπευτεί και αποτελεσματικά, επιτρέποντας να πούμε τα άτομα αυτά να διαχειριστούν την αντίδρασή τους, τις επώδυνες αναμνήσεις και να βιώνουν τα συμπτώματά τους λιγότερο έντονα και λιγότερο συχνά.
Είναι σημαντικό η θεραπεία να πούμε να πραγματοποιηθεί φυσικά από επαγγελματίες ψυχικής υγείας που έχουν εμπειρία στην διαταραχή μετατραυματικού στρες. Ο συνδυασμός να πούμε ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής είναι συχνά η πιο αποτελεσματική θεραπεία.
Πάμε να δούμε τώρα όσον αφορά την φαρμακευτική αγωγή. Θα μιλήσω λίγο πιο γενικά ότι στην ουσία τα φάρμακα χρησιμοποιούνται για να νιώσουν λιγότερο φοβισμένα και νευρικά τα άτομα. Τα πιο συνηθισμένα φάρμακα για την περίπτωση ίσως να είναι τα αντικαταθλιπτικά.
Στην ουσία μειώνουν το άγχος και το καταθλιπτικό συναίσθημα, που φυσικά ο ψυχίατρος είναι αρμόδιος να τα συνταγογραφήσει. Όσον αφορά την ψυχοθεραπεία, η αντιμετώπιση του τραύματος με τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας βοηθάει τα άτομα να μαθαίνουν νέους τρόπους να εκφράζουν και να ξεπερνούν τα δυσάρεστα συναισθήματα τους.
Μέσω λοιπόν της παρέμβασης τα συμπτώματα να πούμε μειώνονται, ενώ γίνονται περισσότερα κατανοητά από το ίδιο το άτομο. Το συναισθηματικό φορτίο που συνοδεύει τις αναμνήσεις χάνεται, θα έλεγα μέσω της σταδιακής επανάληψής τους αλλά και της κατάργησης των αποφύγω.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Ποιος είναι ο στόχος; Στόχος είναι να επιστρέψει η αίσθηση ελέγχου και προβλεψιμότητας, καθώς επίσης και η αυτοπεποίθηση στον θεραπευόμενο. Παράλληλα, να πούμε ότι νοηματοδοτούνται διαφορετικά οι δυσλειτουργικές σκέψεις που έχει το άτομο και οι πεποιθήσεις που συνοδεύουν το τραύμα. Ο θεραπευόμενος μαθαίνει να αξιολογεί εάν οι σκέψεις που υποστηρίζονται από τα δεδομένα της πραγματικότητας με σκοπό.
Με σκοπό να αποκτήσει λειτουργικούς αλλά και ρεαλιστικούς τρόπους σκέψης σχετικά με το τραύμα. Επίσης υπάρχει και η ομαδική θεραπεία να πούμε κύριε Φιλιππόπουλος και ομάδες υποστήριξης. Στην ουσία η ομαδική θεραπεία και οι ομάδες υποστήριξης παρέχουν ευκαιρίες στα άτομα να συνδεθούν με άλλους, με άλλα άτομα δηλαδή που έχουν βιώσει κάτι αντίστοιχο που έχουν βιώσει, δηλαδή παρόμοιο τραύμα, όπου μπορούν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους αλλά και να λάβουν θα λέγαμε, κάποιου είδους επικύρωση αλλά και υποστήριξη.
Οι ομαδικές παρεμβάσεις να πούμε ότι μπορούν να προωθήσουν την κοινωνική συναίνεση που έχει ανάγκη εκείνο το διάστημα το άτομο. Να μειωθούν τα συναισθήματα απομόνωσης και να παρέχουν αντίστοιχα μια αίσθηση του ανήκει και της κατανόησης αυτού που το έχει μέσα από την ομάδα αλλά και από την ατομική θεραπεία.
Συμπαράσταση από το οικογενειακό περιβάλλον
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Φεύγοντας λοιπόν από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, με ποιον άλλο τρόπο μπορεί η οικογένεια και οι οικείοι να υποστηρίξουν κάποιον που έχει βιώσει ένα τέτοιο γεγονός;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Όπως καλά το είπατε, μπορούνε κι άλλα άτομα κι ας μην είναι κάποιος ειδικός επαγγελματίας ψυχικής υγείας να υποστηρίξει κάποιο άτομο που έχει βιώσει ένα τραυματικό γεγονός. Αρχικά είναι σημαντικό να αφιερώσουμε χρόνο κύριε Φιλιππόπουλε, να αφήσουμε το άτομο αρχικά να μιλήσει. Να του αφιερώσουμε χρόνο και να του επιτρέψουμε να μας μιλήσει για τις εμπειρίες του. Να τον ακούμε.
Δηλαδή να τον αφήσουμε να μιλάει και να προσπαθήσει. Το άτομο αυτό που θα υποστηρίξει ένα άτομο που έχει διαταραχή μετατραυματικού στρες να μην τον διακόπτει, να μην διακόπτει τη ροή και να μοιράζεται και τις δικές του και τις δικές του εμπειρίες.
Επίσης είναι σημαντικό η χρήση γενικών ερωτήσεων. Στην ουσία δηλαδή εάν κάνουμε ερωτήσεις να προσπαθήσουμε να μην είμαστε επικριτικοί. Για παράδειγμα, μπορεί να θέλουμε να ρωτήσουμε Έχεις μιλήσει με κάποιον άλλον γι αυτό; Ή μπορώ να σε βοηθήσω να βρεις; Ε Υποστήριξη;
Γενικές ερωτήσεις χωρίς να υπάρχει κάποια επικριτική χροιά. Είναι σημαντικό κύριε Φιλιππόπουλε να πούμε ότι θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αποφεύγουμε κάποια πράγματα. Ποια είναι αυτά; Το να λέμε στο άτομο ότι ξέρουμε πώς αισθάνεται. Πιστέψτε με, ακόμα κι αν έχουμε βιώσει κάτι παρόμοιο.
Οι άνθρωποι βιώνουν τις καταστάσεις πολύ διαφορετικά. Μπορεί να μην είναι βοηθητικό να κάνουμε συγκρίσεις. Επίσης το να του λέμε, το να λέμε δηλαδή στον άνθρωπο αυτό είναι ότι είναι τυχερός ας πούμε, που είναι ζωντανός.
Οι άνθρωποι, πιστέψτε με, που έχουν βιώσει τραυματικά γεγονότα, συχνά δεν αισθάνονται τυχεροί. Συχνά μπορεί να αισθάνονται ένοχοι που είναι ζωντανοί αν κάποιος άλλος έχει πεθάνει. Το να μειώνουμε την εμπειρία τους. Αποφεύγουμε τους υπαινιγμούς, ότι τα πράγματα δηλαδή θα μπορούσαν να ήταν χειρότερα.
Αυτό μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αισθανθούν πως τα συναισθήματά τους δεν δικαιολογούνται. Είναι πολύ σημαντικό να ακούμε τα συναισθήματά τους. Το να προτείνουμε πράγματα που δεν βοηθάνε. Τι εννοώ με αυτό;
Αποφεύγουμε να κάνουμε προτάσεις ακόμα και αν έχουμε διαπιστώσει ότι αυτές λειτούργησαν σε μας, λειτούργησαν για εμάς στο παρελθόν. Οι άνθρωποι κύριε Φιλιππόπουλος είναι πολύ διαφορετικοί. Αυτό θα πρέπει να έχουμε κατά νου. Είναι πολύ διαφορετικοί και συχνά μπορεί να έχουν ήδη δοκιμάσει αυτά που εμείς τους προτείνουμε. Οπότε είναι πάρα πολύ σημαντικό απλά να τους ακούσουμε και να θυμόμαστε κάτι κύριε Φιλιππόπουλος, ότι το μετατραυματικό στρες δεν έχει ηλικία.
Επίλογος
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε αυτό το σημείο κυρία Σκλιάμη, θα σας χαιρετήσω για άλλη μια φορά και θα ανανεώσουμε το ραντεβού μας σίγουρα για το επόμενο επεισόδιο. Καλό σας απόγευμα!
Ιωάννα Σκλιάμη:
Καλό σας απόγευμα κύριε Φιλιππόπουλε. Σας ευχαριστώ πολύ και πάλι. Γεια σας!
