Ακούστε το επεισόδιο
Απομαγνητοφώνηση
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλώς ήρθατε στα podcast επεισόδια, της LearnHealth , τον απόλυτο προορισμό γνώσης και ενημέρωσης σε θέματα που αφορούν τον τομέα της υγείας, της ευεξίας και της γονεϊκότητας.
Στην LearnHealth πιστεύουμε πως η καλή υγεία, ατομική ανάπτυξη, βελτίωση των προσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων, όλα ξεκινάνε από τη γνώση και σωστή ενημέρωση. Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας καθώς και να ενημερωθείτε σωστά από το να συνδεθείτε με έναν επαγγελματία υγείας με εξειδίκευση σε έναν από τους παραπάνω κλάδους.
Είμαι o Διονύσης Φιλιππόπουλος, συνιδρυτής και project manager της LearnHealth και σας καλωσορίζω στο σημερινό επεισόδιο όπου θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα σε παγκόσμιο επίπεδο σε σχέση με τα παιδιά, τον αυτισμό και πιο συγκεκριμένα τους μύθους γύρω από τον αυτισμό.
Σύνδεση λοιπόν με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας για γνώση και σωστή ενημέρωση. Και εδώ να καλωσορίσω τη σημερινή καλεσμένη μας κυρία Καραδήμα Ραχήλ, η οποία με την ειδικότητα της λογοθεραπεύτρια θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τις δυσκολίες και συγκεκριμένα το συγκεκριμένο επεισόδιο, τους μύθους γύρω από τον αυτισμό.
Ραχήλ Καραδήμα:
Γεια σας! Είμαι λογοθεραπεύτρια, Έχω τελειώσει στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ιωαννίνων εδώ και 10 χρόνια.
Ως λογοθεραπεύτρια έχω εργαστεί σε πλαίσια κέντρων Ειδικής αγωγής που αφορούν παιδιά με δυσκολίες στις διαταραχές αυτιστικού φάσματος, με παιδιά με δυσκολίες στην άρθρωση, τη φωνολογία, δυσκολίες, την κινητικότητα του στόματος και των μυών του προσώπου καθώς και της γλώσσας.
Επίσης, το εύρος των παιδιών με τα οποία έχω εργαστεί είναι από 4 έως 16 ετών και έχω πλούσια διδακτική εμπειρία σε φοιτητές λογοθεραπείας εντός και εκτός Αττικής, είτε διά ζώσης σε σεμινάρια λογοθεραπείας που αφορούν διδακτικές ενότητες όπως αυτισμός, η ΔΕΠΥ, η άρθρωση φωνολογία και η δυσλεξία στο ΙΕΚ Α.
Τι είναι λογοθεραπεία;
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Ωραία! Ευχαριστώ πάρα πολύ! Πάμε λοιπόν να ξεκινήσουμε με μία βασική ερώτηση. Τι είναι λογοθεραπεία;
Ραχήλ Καραδήμα:Ραχήλ Καραδήμα:
Ραχήλ Καραδήμα:
Η λογοθεραπεία λοιπόν είναι μια επιστήμη η οποία ασχολείται με την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των διαταραχών της επικοινωνίας, του λόγου και της ομιλίας. Οι διαταραχές αυτές, που μπορεί να μπορεί να έχουν νευρο-αναπτυξιακή, εξελικτική, οργανική ή και συναισθηματική αιτιολογία και επηρεάζουν περισσότερο την επικοινωνία του παιδιού με το περιβάλλον του και τη σχέση με τον εαυτό του. Σήμερα όμως εδώ θα μιλήσουμε για μία πιο συγκεκριμένη νευρο-αναπτυξιακή διαταραχή που είναι ο αυτισμός.
Τι είναι ο αυτισμός με λίγα λόγια;
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πολύ ωραία. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με μια βασική ερώτηση επίσης. Τι είναι ο αυτισμός με λίγα λόγια;
Ραχήλ Καραδήμα:
Είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται συνήθως από μια μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και μια επαναλαμβανόμενη στερεότυπη συμπεριφορά και λέγεται αναπτυξιακή, διότι καθώς μεγαλώνει το παιδί αλλάζουν και οι δυσκολίες.
Ο αυτισμός λοιπόν εμφανίζεται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες δυσκολίες στην επικοινωνία, στις κοινωνικές δεξιότητες και στη συμπεριφορά, στην επικοινωνία. Έχει να κάνει με μια ελλιπή, περιορισμένη ομιλία.
Παρουσιάζει απώλεια λέξεων τις οποίες μπορούσε είτε προηγουμένως να πει, δυσκολεύεται λίγο στην έκφραση των αναγκών και των επιθυμιών του, παρουσιάζει μία φτωχή ανάπτυξη λεξιλογίου και έχει δυσκολίες στο να ακολουθεί οδηγίες, να βρίσκει αντικείμενα τα οποία έχουν ονομαστεί.
Πολλές φορές τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν ένα είδος ηχολαλίας, δηλαδή επαναλαμβάνουν αυτό το οποίο μπορεί να έχουν ακούσει ή τους έχει ειπωθεί και δυσκολεύονται στο να απαντήσουν ερωτήσεις – συνήθως μπορεί να ρωτάνε τα ίδια.
Η ομιλία τους επίσης ακούγεται διαφορετική, όπως σαν ρομποτική ή μπορεί να έχει πολύ υψηλό τόνο. Στις κοινωνικές τους δυσκολίες λοιπόν, τα παιδιά με αυτισμό εμφανίζουν φτωχή βλεμματική επαφή, φτωχή ικανότητα παιχνιδιού και υπερβολική εστίαση σε ένα θέμα το οποίο μπορεί να τους ενδιαφέρει περισσότερο από τα υπόλοιπα.
Δυσκολεύονται πολύ στο να κάνουν φίλους. Έχουν έντονο κλάμα, εύκολο θυμό, έντονο γέλιο χωρίς λόγο ή κάποια κατάλληλη στιγμή και δεν τους αρέσει να τα αγγίζει ή να τα κρατάς. Τέλος δυσκολίες στη συμπεριφορά ή γενικά αντίδραση στον κόσμο γύρω τους.
Τα παιδιά με αυτισμό δείχνουν να κουνιούνται μπροστά και πίσω, να κάνουν ένα πετάλι μαχαιριών ή άλλες κινήσεις αυτοαπασχόλησης, να μη δίνουν προσοχή στα πράγματα που βλέπουν ή ακούνε.
Παρουσιάζουν προβλήματα διαχείρισης στην αλλαγή της ρουτίνας τους, δηλαδή έχουν ένα σταθερό πρόγραμμα και δυσκολεύονται να δεχτούν αλλαγές και παρουσιάζουν μια ασυναίσθητη, ασυνήθιστη προσκόλληση σε αντικείμενα και δεν έχουν την αίσθηση του φόβου σε πραγματικούς κινδύνους.
Σήμερα όμως δεν θα αναλύσουμε τόσο πολύ αυτές τις δυσκολίες που εμφανίζουν τα άτομα με αυτισμό, αλλά θα μιλήσουμε περισσότερο για τους 5 μύθους του αυτισμού.
Μύθος 1: Ο αυτισμός είναι αρρώστια.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πάμε να τους δούμε λοιπόν αυτούς τους μύθους έναν έναν. 1ος μύθος. Ο αυτισμός είναι αρρώστια. Πείτε μας κα Καραδήμα, ο αυτισμός είναι αρρώστια;
Ραχήλ Καραδήμα:
Όχι αυτισμός. Δεν είναι αρρώστια, είναι μια κατάσταση. Τα άτομα με αυτισμό δεν είναι άρρωστα και ούτε πρόκειται για κάτι το οποίο μεταδίδεται. Οφείλεται κυρίως στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, γι αυτό και ονομάζεται φάσμα.
Όμως Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος είναι μια συχνή διαταραχή που εκτιμάται ότι εμφανίζεται σε παιδιά από 1 έως 54. Σε έρευνα που έχει γίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και με τα Κέντρα Πρόληψης Ελέγχου Νοσημάτων που έγιναν το 2021, ο αυτισμός έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, όχι όμως στο ότι οφείλεται σε κάποιο συγκεκριμένο λόγο, αλλά στο ότι πλέον η διάγνωση και η ευαισθητοποίηση είναι πολύ μεγαλύτερη και καλύτερη.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Ωραία, εδώ θέλω να σε ρωτήσω κάτι. Ο αυτισμός επηρεάζει το ίδιο και τα δύο φύλα;
Ραχήλ Καραδήμα:
Ο αυτισμός επηρεάζει τα άτομα όλων των φυλών και διαγιγνώσκεται συχνότερα στα αγόρια από ότι στα κορίτσια. Ο αυτισμός αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας και αναγνωρίζεται ως σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο.
Είναι σημαντικό να συνεχιστούν λοιπόν οι ερευνητικές προσπάθειες για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών και των θεραπευτικών επιλογών για τα παιδιά με αυτισμό. Επιπλέον, η αύξηση της ευαισθητοποίησης και των πόρων για τα άτομα με αυτισμό και τις οικογένειές τους μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους και στην προώθηση της ένταξης και αποδοχής στην κοινωνία.
Μύθος 2: Τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πολύ ωραία ήσασταν κατατοπιστικότατη στον πρώτο μύθο. Πάμε να δούμε λοιπόν το δεύτερο μύθο. Τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό. Αυτό ισχύει κα Καραδήμα;
Ραχήλ Καραδήμα:
Λοιπόν, αυτός είναι ένας δεύτερος και ένας πολύ σημαντικός μύθος, διότι η μελέτη που έγινε το 1998 και δημοσιεύτηκε εξέφραζε ανησυχίες σχετικά με μια πιθανή σχέση μεταξύ του εμβολίου της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς MMR με τον αυτισμό και έχει αποδειχτεί πολλαπλώς ότι ήταν λανθασμένη και ενείχε δόλο. Μάλιστα, απεσύρθη οριστικώς από το επιστημονικό έντυπο που είχε δημοσιευθεί και ο ίδιος ερευνητής κατέρριψε τη δημοσίευση αυτή και μίλησε για τυπογραφικό λάθος.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πολύ ωραία. Μια ερώτηση Αυτό έχει επίπτωση στον εμβολιασμό των παιδιών;
Ραχήλ Καραδήμα:
Ναι, είχε μεγάλη επίπτωση και μάλιστα στάθηκε και αφορμή στη μείωση των ποσοστών εμβολιασμού και στην επανεμφάνιση επιδημιών όπως η ιλαρά ανά τον κόσμο, καθώς και το τελευταίο διάστημα έχει εμφανιστεί πολύ έντονα η παρωτίτιδα σε παιδιά ηλικίας 4 έως 6 ετών.
Θα πρέπει πάντως να υπογραμμιστεί ότι η Επιστήμη έχει αποφασίσει οριστικά και αμετάκλητα ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ του εμβολίου MMR με τον αυτισμό ή με άλλες διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Ο μύθος όμως έχει μείνει και μάλιστα καλά κρατεί.
Μύθος 3: Τα άτομα με αυτισμό δεν βιώνουν συναισθήματα.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πολύ ωραία. Θα περάσουμε λοιπόν τώρα στον τρίτο μύθο. Ο τρίτος μύθος είναι ότι τα άτομα με αυτισμό δεν βιώνουν συναισθήματα. Αυτό ισχύει;
Ραχήλ Καραδήμα:
Κάτι τέτοιο δεν είναι αλήθεια; Σίγουρα. Απλά τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και ο τρόπος που τα εκφράζουν δεν είναι συνήθως κοινωνικά αποδεκτός. Τα συναισθήματα είναι το αίσθημα με το οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν στις συνθήκες της ζωής ή σε μια εμπειρία.
Επίσης, τα συναισθήματα είναι η πρώτη γλώσσα των παιδιών, αφού τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους τα βρέφη είναι σε θέση να εκφράσουν τα βασικά τους συναισθήματα, όπως είναι η χαρά, η λύπη, ο θυμός, το ενδιαφέρον. Τα παιδιά όμως με αυτισμό δυσκολεύονται να εκφράσουν τα δικά τους συναισθήματα αλλά και να αντιληφθούν τα συναισθήματα των άλλων.
Πολλές φορές η χαρά μπορεί να εκφραστεί σε υπερβολικό βαθμό, είτε αυξημένη είτε μειωμένη, δηλαδή να κρατάει πολύ, να κρατάει ελάχιστα. Το ίδιο συμβαίνει και στον θυμό, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν συμπεριφορές που δεν είναι τόσο κοινωνικά αποδεκτές.
Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να αναγνωρίσουν και να νιώσουν τα συναισθήματα των άλλων. Αντιθέτως, τα βιώνουν τόσο έντονα που πολλές φορές αυτό τους προκαλεί άγχος, διότι δεν ξέρουν ούτε πώς να τα διαχειριστούν.
Για παράδειγμα, αν κάποιος βρίσκεται κοντά σε ένα άτομο με αυτισμό και είτε είναι πολύ στεναχωρημένος είτε κλαίει, αυτόματα δημιουργείται μια ανασφάλεια στο αυτιστικό άτομο και για τη διαχείριση του συναισθήματος σε αυτό, μπορεί να αρχίσει να γελάει, μπορεί να κάνει επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις ώστε να κατανοήσει και να προσπαθήσει να τραβήξει την προσοχή και να αλλάξει το συναίσθημα αυτό.
Άρα ακόμα και ο τρόπος έκφρασης και αντίληψης των συναισθημάτων στα άτομα με αυτισμό επιβεβαιώνει το κομμάτι του φάσματος λόγω ποικιλομορφίας.
Μύθος 4: Ο αυτισμός εμφανίζεται μόνο στα παιδιά και μεγαλώνοντας εξαφανίζεται.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Ωραία! Ευχαριστούμε πάρα πολύ. Είπαμε να συνεχίσουμε λοιπόν με τον τέταρτο μύθο. Ο αυτισμός εμφανίζεται μόνο στα παιδιά και μεγαλώνοντας εξαφανίζεται. Ισχύει αυτό;
Ραχήλ Καραδήμα:
Ούτε αυτό ισχύει. Ο αυτισμός είναι μία ισόβια κατάσταση, γι αυτό και λέγεται αναπτυξιακή διαταραχή. Ακολουθώντας λοιπόν ένα πρόγραμμα και δουλεύοντας τις δυσκολίες που παρουσιάζει στην καθημερινότητα το εκάστοτε άτομο, μπορεί στην ενηλικίωσή του οι δυσκολίες αυτές να είναι είτε πιο ήπιες από την παιδική του ηλικία, είτε να βρίσκονται σε καλύτερο βαθμό από ότι ήταν σε μικρότερη ηλικία. Βέβαια, αυτό εξαρτάται πάλι από το βαθμό του αυτισμού.
Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις με βαρύ αυτισμό με μη λεκτική επικοινωνία, τα προβλήματα της καθημερινότητας μεγαλώνουν και πολλές φορές τα παιδιά αυτά καταλήγουν να χρειάζονται καθημερινή φροντίδα από άλλο άτομο, ενώ σε περιπτώσεις με λεκτική επικοινωνία τα άτομα μπορούν να καταφέρουν να είναι τελείως ανεξάρτητα και να ζήσουν μια τυπική καθημερινότητα και να εργαστούν ή να δημιουργήσουν οικογένεια κανονικά.
Μύθος 5: Τα άτομα με αυτισμό δεν έχουν βλεμματική επαφή και δεν μιλάνε.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πάμε να περάσουμε λοιπόν στο πέμπτο και τελευταίο μύθο που σήμερα θα αναπτύξουμε. Τα άτομα με αυτισμό δεν έχουν βλεμματική επαφή και δεν μιλάνε.
Ραχήλ Καραδήμα:
Είναι ένας μεγάλος μύθος, που όμως υπάρχει και στη συμπτωματολογία, Όμως δεν είναι απαραίτητο να συμβαίνει αυτό. Σε βαριές περιπτώσεις αυτισμού όντως υπάρχει έλλειψη βλεμματικής επαφής και ομιλίας, ενώ σε ήπιες μορφές, διότι υπάρχει έλλειψη μόνο βλεμματικής επαφής, ούτε τίποτα από τα δύο.
Επίσης, πολύ συχνά αποστρέφουν το βλέμμα τους καθώς χρησιμεύει στον αυτορυθμίζονται, στην ανακούφισή τους, τη χαλάρωση τους. Αυτό είναι λοιπόν σημαντικό, γιατί σημαίνει ότι το αυτιστικό άτομο αποφεύγει τη βλεμματική επαφή για να ρυθμίσει τον εγκέφαλό του.
Με τον ίδιο τρόπο, ένας τυπικός άνθρωπος μπορεί να πάρει μια βαθιά ανάσα για να χαλαρώσει και να ρυθμίσει το σώμα του.
Επιπλέον, άλλοι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την έλλειψη βλεμματικής επαφής είναι ότι συχνά στερούνται το συνηθισμένο κοινωνικό κίνητρο που οδηγεί τα άλλα παιδιά να έχουν οπτική επαφή, δυσκολεύονται στο να εστιάσουν τόσο στον προφορικό λόγο όσο και στα μάτια ενός άλλου ατόμου ταυτόχρονα και μπορεί να εκλάβουν την οπτική επαφή ως μία έντονη αισθητηριακή εμπειρία.
Κλείνοντας
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Τελειώνοντας λοιπόν με τους 5 μύθους του αυτισμού, είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν κι άλλες πτυχές του αυτισμού που μπορεί να ερμηνεύονται διαφορετικά.
Ραχήλ Καραδήμα:
Ναι, υπάρχουν κι άλλες λανθασμένες απόψεις γύρω από τον αυτισμό. Ίσως επειδή ο κόσμος δυσκολεύεται ακόμα να κατανοήσει το φάσμα του αυτισμού, οπότε θα τον αναλύσουμε περισσότερο στο σεμινάριο που θα πραγματοποιηθεί και θα δώσουμε περισσότερες κατευθύνσεις γύρω από το φάσμα αυτό.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα ευχαριστήσουμε πολύ την κυρία Καραδήμα για αυτή την πρώτη προσέγγιση γύρω από τον αυτισμό και να ανανεώσουμε το ραντεβού μας για το επόμενο επεισόδιο της με θέμα «Διαφορές του Αυτισμού με άλλες Διαταραχές».
Ραχήλ Καραδήμα: Σας ευχαριστώ πολύ.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Κι εμείς.
