Ακούστε το podcast
Τι θα συζητήσουμε
Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή ή αλλιώς Εποχιακή Κατάθλιψη…
«Πω πω, ποιος επιστρέφει στη δουλειά πάλι»;
«Να έκανα συνέχεια διακοπές, χωρίς υποχρεώσεις, ωραία που θα ήτανε»
«Πάλι πίσω στο γραφείο, αχ να κρατούσαν λίγο ακόμη οι διακοπές»…
Είναι μερικές φράσεις, τις οποίες ακούμε ή ακόμη και που λέμε εμείς οι ίδιοι, επιστρέφοντας από τις καλοκαιρινές μας διακοπές, πίσω στην καθημερινότητα. Ο ανθρώπινος οργανισμός τείνει να συγχρονίζεται με το εξωτερικό περιβάλλον και οι αλλαγές σε αυτό συχνά επηρεάζουν ποικιλοτρόπως τη συμπεριφορά.
Το τέλος του καλοκαιριού σηματοδοτεί για αρκετούς ανθρώπους το τέλος μιας εποχής, μιας εποχής ανεμελιάς, ξεκούρασης και ξεγνοιασιάς. Το Φθινόπωρο, έρχεται σιγά σιγά και, ενώ για κάποιους μπορεί να αποτελεί αφορμή για τη θέσπιση νέων στόχων, σε κάποιους άλλους προκαλεί ένα αίσθημα νοσταλγίας και θλίψης, κάνοντας αρκετά δύσκολη την προσαρμογή της νέας καθημερινότητας και των υποχρεώσεων.
Όταν αυτή η συναισθηματική συνθήκη έχει διάρκεια και υψηλή ένταση, τότε είναι πιθανό να εξελιχθεί σε παθολογική κατάσταση, που είναι γνωστή ως «Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή». Στο σημερινό επεισόδιο της LearnHealth με καλεσμένη την Ψυχολόγο και Εγκληματολόγο κα Ιωάννα Σκλιάμη, θα συζητήσουμε και θα αναλύσουμε το τι είναι η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή, ποιες είναι οι αιτίες, ποια τα συμπτώματα αλλά και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Απομαγνητοφώνηση
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλώς ήρθατε στα podcast επεισόδια της LearnHealth, τον απόλυτο προορισμό γνώσης και ενημέρωσης σε θέματα που αφορούν τον τομέα της υγείας, της ευεξίας, αυτοβελτίωσης και γονεϊκότητας. Στην LearnHealth πιστεύουμε πως η καλή υγεία, η ατομική ανάπτυξη, η βελτίωση των προσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων, όλα ξεκινάνε από τη γνώση και τη σωστή ενημέρωση.
Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας καθώς και να ενημερωθείτε σωστά από το να συνδεθείτε με έναν επαγγελματία υγείας με εξειδίκευση σε ένα από τους παραπάνω κλάδους.
Είμαι ο Διονύσης Φιλιππόπουλος, συνιδρυτής και project μάνατζερ της LearnHealth και σας καλωσορίζω στο σημερινό επεισόδιο, όπου θα έχουμε καλεσμένη για άλλη μια φορά την κυρία Ιωάννα Σκλιάμη στη στήλη «Αναλύοντας» και σήμερα. Το θέμα που θα συζητήσουμε είναι η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή.
Εισαγωγή
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλησπέρα κύρια Σκλιάμη.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Καλησπέρα κύριε Φιλιππόπουλε. Καλησπέρα και σε όλους τους φίλους μας ακροατές μαζί σε ένα ακόμη podcast. Ευχαριστώ πάρα πολύ για τη φιλοξενία, για την πρόσκληση και θα αναλύσουμε ένα εξίσου ιδιαίτερο θέμα, αυτό της Εποχιακής Συναισθηματικής Διαταραχής ή αλλιώς εποχιακή κατάθλιψη.
Τι είναι η «εποχιακή συναισθηματική διαταραχή»;
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πάμε να ξεκινήσουμε λοιπόν, όπως κάθε φορά με τον ορισμό μου. Τι είναι η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Όπως πολύ σωστά είπατε, κύριε Φιλιππόπουλε, θα ξεκινήσουμε με τον ορισμό το τι είναι η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή. Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, η αλήθεια είναι ότι πολλοί από εμάς το έχουμε βιώσει αυτό.
Αισθανόμαστε συχνά μελαγχολία και κούραση, αν και πρόκειται για συνηθισμένα, θα λέγαμε, μελαγχολικά συναισθήματα που συνοδεύουν δηλαδή το τέλος του καλοκαιριού και την άφιξη του χειμώνα, είναι σημαντικό να μην υποτιμάμε αυτή την κατάσταση, μιας και πολλοί άνθρωποι τη βιώνουν πολύ έντονα.
Σε αυτό το σημείο θα κάνω και την μικρή αναδρομή που κάνω συνήθως στα podcast μας, όσοι μας ακούνε και μας παρακολουθούν, ότι η πρώτη αναφορά στην καλοκαιρινή κατάθλιψη σε επιστημονική έρευνα έγινε το 1987, όταν ο καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας κ. Ρόζενταλ δημοσίευσε μια έκθεση στην οποία ανέλυε τα συμπτώματα 12 ατόμων που εμφάνιζαν την εποχιακή κατάθλιψη ανάμεσα σε Μάρτιο και Οκτώβριο.
Επομένως, είναι μια διαταραχή της διάθεσης που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα που εμφανίζονται την ίδια εποχή κάθε χρόνο. Συνήθως, θα λέγαμε κατά τις πιο σκοτεινές ή μικρότερες ημέρες του φθινοπώρου και του χειμώνα, αν και αυτή η κατάσταση συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγους μήνες. Μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στο πώς αισθάνεται κάποιος και πώς λειτουργεί.
Δεν είναι ασυνήθιστο να πούμε σε αυτό το σημείο για τους ανθρώπους, για κάποιους ανθρώπους να βιώνουν εποχιακές διακυμάνσεις στη διάθεση. Παρατηρείται συχνά πως μια γκρίζα βροχερή μέρα μπορεί να κάνει κάποιο άτομο – μπορεί να το έχετε παρατηρήσει και εσείς – μπορεί να κάνει κάποιο άτομο να νιώθει λίγο θλιμμένο, κουρασμένο, ενώ μια ηλιόλουστη μέρα μπορεί το άτομο να το κάνει να νιώθει χαρούμενο και γεμάτο ενέργεια.
Οι μεγαλύτερες και πιο ηλιόλουστες μέρες του καλοκαιριού συνδέονται συχνά με καλύτερες διαθέσεις, όχι πάντα, ενώ οι πιο σύντομες, οι πιο σκοτεινές, που ξεκινούν έτσι στα τέλη του φθινοπώρου, συχνά ευθυγραμμίζονται με την αύξηση των συμπτωμάτων της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής.
Να πούμε σε αυτό το σημείο ότι για να θεωρηθεί πραγματική κατάθλιψη η διαταραχή αυτή θα πρέπει να εμφανίζεται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου και για τουλάχιστον δύο 2 συνεχόμενα έτη και σύμφωνα με το Αμερικανικό ESM 5 που είναι το Διαγνωστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, θεωρείται μια μορφή κατάθλιψης που επηρεάζει περίπου το 2 θα λέγαμε με 3% του πληθυσμού, ενώ συναντάται πιο συχνά στις γυναίκες.
Ποια τα αίτια που την προκαλούν
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πολύ ωραία κυρία Σκλιάμη! Μετά τον ορισμό θα ήθελα να περάσουμε στα αίτια. Ποια είναι λοιπόν τα βασικότερα αίτια που προκαλούν αυτή τη συναισθηματική διαταραχή;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Όπως είπαμε και πιο πάνω, κύριε Φιλιππόπουλε, όπως προανέφερα, έχει να κάνει και με την πτώση του φωτός. Η κύρια αιτία της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής είναι η πτώση του φωτός που συμβαίνει το φθινόπωρο.
Όχι μόνο υπάρχει λιγότερο φως έξω το χειμώνα από ότι το καλοκαίρι, αλλά είμαστε και περισσότερο εκτεθειμένοι στο τεχνητό φως, παραμένοντας συχνότερα σε κλειστούς χώρους. Πολλές έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ του φωτός και των διαφόρων ψυχικών διαταραχών που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου.
Συγκεκριμένα, να πούμε ότι η εποχιακή κατάθλιψη θεωρείται συνέπεια των ορμονικών αλλαγών που προκαλούνται στον οργανισμό μας από τη μείωση της έκθεσης στο φυσικό φως. Για παράδειγμα, έχει δειχθεί ότι κατά τους χειμερινούς μήνες υπάρχει αύξηση της παραγωγής της ορμόνης της μελατονίνης, για όσους την έχουν ακούσει αυτή την ορμόνη όπου ρυθμίζει τον καθημερινό ύπνο, με αποτέλεσμα το βιολογικό ρολόι να απορρυθμίζεται.
Να προσθέσω σε αυτό το σημείο ότι φαίνεται ότι το χειμώνα υπάρχει μείωση της ορμόνης της σεροτονίνης, η οποία θεωρείται ως η ορμόνη της ευεξίας. Και η οποία ρυθμίζει τη διάθεση, τον ύπνο, τις διατροφικές συνήθειες, ακόμη και τα συναισθήματα.
Αποτέλεσμα λοιπόν κύριε Φιλιππόπουλε αυτό, αποτέλεσμα λοιπόν αυτών των ορμονικών διαταραχών μπορεί να είναι η εμφάνιση συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κατάθλιψη. Ωστόσο, οι ορμονικές διαταραχές καθώς και τα συμπτώματά τους τείνουν να εξαφανίζονται, θα λέγαμε μόλις έρθει η άνοιξη και οι μέρες που γίνονται πιο φωτεινές ώστε να επανεμφανιστούν, να τα ξανασυναντήσουμε δηλαδή πάλι το επόμενο φθινόπωρο. Άρα, συνοψίζοντας!
Μπορεί να οφείλεται σε βιολογικές μεταβολές, οι οποίες προκαλούν άρα την εποχιακή κατάθλιψη. Στην έλλειψη ελέγχου του καθημερινού μας προγράμματος λόγω διακοπών. Δηλαδή αλλάζει το πρόγραμμά μας μέσα στις διακοπές.
Λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης, όσον αφορά τώρα την εικόνα του σώματος, την οικονομική κρίση, λόγω ανάγκης σχεδιασμού των διακοπών. Υπάρχουν δηλαδή επιπρόσθετα έξοδα λόγω των διακοπών που μπορεί να κάνει κάποιος και ακόμη και λόγω ζέστης.
Βασικά χαρακτηριστικά
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε κύρια Σκλιάμη τα βασικά χαρακτηριστικά ατόμων που πάσχουν από αυτή την συναισθηματική διαταραχή.
Ιωάννα Σκλιάμη: Πολύ ωραία ερώτησή σας κύριε Φιλιππόπουλε. Θα σας αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά ονομαστικά και μετά θα τα αναλύσουμε. Η εποχιακή Συναισθηματική διαταραχή να πούμε ότι χαρακτηρίζει ανθρώπους που εκδηλώνουν τα συμπτώματα μόνο το φθινόπωρο ή το χειμώνα. Αντίθετα την άνοιξη και το καλοκαίρι συνήθως νιώθουν πολύ καλύτερα.
Άλλα χαρακτηριστικά συμπτώματα της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής να πούμε ότι είναι η υπερυπνηλία, η έντονη κόπωση, η αυξημένη όρεξη ειδικά για υδατάνθρακες θα λέγαμε, η αυξημένη πρόσληψη τροφής, ακόμη και η αύξηση του βάρους. Και στα πιο σοβαρά επεισόδια μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και αυτοκτονικές σκέψεις.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Επόμενη ερώτηση μου είναι τι είναι η καλοκαιρινή κατάθλιψη και ουσιαστικά σε τι είναι αυτό που μπορεί να διαφέρει από μια αντίστοιχη συναισθηματική διαταραχή του χειμώνα;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Η αλήθεια είναι κύριε Φιλιππόπουλε πως το λέει και η έννοια η λέξη ανάλογα την εποχή, είναι η καλοκαιρινή κατάθλιψη είναι η χειμερινή. Στην ουσία δεν διαφέρει κάτι η κατάθλιψη το καλοκαίρι από την εποχική κατάθλιψη του χειμώνα. Οι αιτίες αλλάζουν μόνο για κάποιους ανθρώπους, δηλαδή είναι η καλύτερη εποχή του χρόνου.
Το καλοκαίρι τα πάντα είναι πιο χαλαρά, η διάθεσή μας είναι σημαντικά καλύτερη. Έρχονται οι διακοπές, κάνουμε σχέδια. Κι όμως, για αρκετές γυναίκες και άντρες, για αρκετούς ανθρώπους, το καλοκαίρι είναι η πιο δύσκολη εποχή του χρόνου. Σπάνια να πούμε γίνεται διαχωρισμός μεταξύ της θερινής και της χειμερινής μορφής στη βιβλιογραφία.
Αφήνοντας να εννοηθεί ότι πρόκειται για την ίδια διαταραχή, με μοναδική διαφορά ότι εκδηλώνεται σε διαφορετική εποχή του χρόνου. Ωστόσο, πρόκειται για μια διακριτή μορφή της εποχικής κατάθλιψης. Τόσο η χειμερινή όσο και η θερινή μορφή εποχικής κατάθλιψης θα λέγαμε ότι σχετίζονται με θλίψη, άγχος και ευερεθιστότητα.
Εκεί σταματούν οι ομοιότητες και αρχίζουν οι διαφορές. Πιο συγκεκριμένα να πούμε λίγο για να το κατανοήσει και ο ακροατής μας. Το φθινόπωρο και το χειμώνα, συναντάμε συμπτώματα όπως τον υπερβολικό ύπνο, αλλαγές στη διατροφή, αύξηση βάρους, κούραση ή απουσία ενέργειας ή απουσία από κοινωνικές συναναστροφές.
Σε αντίθεση με το καλοκαίρι, την άνοιξη τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν αϋπνία, προβλήματα δηλαδή στον ύπνο, απουσία όρεξης και λόγω ζέστης, απώλεια βάρους, ταραχή ή άγχος. Επιτρέψτε μου να πω σε αυτό το σημείο ότι εάν κάποιος δυσκολεύεται να δραστηριοποιηθεί, να ασχοληθεί με δραστηριότητες που τυπικά απολάμβανε και απολαμβάνει, δηλαδή εάν παρατηρεί αλλαγή στα μοτίβα του ύπνου και όρεξης.
Εάν αισθάνεται απόγνωση, καταφεύγει σε μορφές αυτοθεραπείας, όπως είναι το αλκοόλ, ώστε να ανακουφιστεί και να χαλαρώσει, τότε είναι σημαντικό να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό.
Ποια τα συμπτώματα
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Αναφέρατε πριν λίγο στην προηγούμενη ερώτησή μου κάποια συμπτώματα, είτε για την χειμερινή είτε για την καλοκαιρινή κατάθλιψη αντίστοιχα. Θέλετε να μας κάνετε να μας πείτε πιο αναλυτικά κάποια άλλα συμπτώματα;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Ναι, φυσικά. Τα συμπτώματα να πούμε της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής συνήθως εμφανίζονται κατά τη διάρκεια των πιο κρύο μηνών, του φθινοπώρου και του χειμώνα. Δηλαδή όταν υπάρχει μικρότερη έκθεση στο φως του ήλιου κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να είναι ήπια έως μέτρια αλλά μπορεί να γίνουν και πολύ σοβαρά, πιστέψτε με. Ως υπο τύπος της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, να πούμε ότι η Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή έχει το ίδιο προφίλ συμπτωμάτων με την κατάθλιψη.
Η κύρια να πούμε διαφορά είναι ότι αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται σε εποχιακό μοτίβο. Πάμε να δούμε λοιπόν κάποια συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν διαταραχές της διάθεσης, ευερεθιστότητα όπως είπαμε, εναλλαγές δηλαδή της διάθεσης, αίσθημα κόπωσης και υπνηλίας, αίσθημα άγχους ή αγωνίας, αισθήματα απόγνωσης, ενοχής, αβεβαιότητας, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, απώλεια ενέργειας, έλλειψη συγκέντρωσης.
Μπορεί να έχουμε δυσκολία στο να λαμβάνουμε κάποιες αποφάσεις, φάσεις, να έχουμε υπερβολικό στρες, να έχουμε διαταραχές στον ύπνο, την αϋπνία που προανέφερα, να έχουμε απόσυρση και απομόνωση γενικά από τον κοινωνικό μας περίγυρο, αύξηση βάρους, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μειωμένη λίμπιντο και ακόμη και σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονικές σκέψεις – πιο σπάνιο βέβαια να πούμε σε αυτό το σημείο κύριε Φιλιππόπουλος, ότι δεν είναι απαραίτητο να τα βιώσει κάποιος όλα αυτά τα συμπτώματα μαζί.
Για παράδειγμα, το επίπεδο ενέργειας μπορεί να είναι φυσιολογικό, ενώ η λαχτάρα, ας πούμε, θέλουμε κάτι πολύ όπως είναι οι υδατάνθρακες μπορεί να είναι σε ακραία μορφή σε ένα μικρό αριθμό περιπτώσεων. Να πούμε ότι η ετήσια υποτροπή εμφανίζεται το καλοκαίρι αντί το φθινόπωρο και το χειμώνα.
Πιθανώς θα λέγαμε λόγω ανταπόκριση λόγω ανταπόκρισης στην υψηλή θερμοκρασία και υγρασία. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου λοιπόν, η κατάθλιψη είναι πιο πιθανόν να χαρακτηρίζεται από αϋπνία, μειωμένη όρεξη, απώλεια βάρους και διέγερση ή άγχος.
Ο ρόλος του φωτός
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Είναι κάτι που συμβαίνει αρκετά συχνά. Το ακούω δηλαδή αρκετά συχνά στον κύκλο μου, άνθρωποι να νιώθουν αυτή τη μελαγχολία, ας το πούμε τον χειμώνα. Και ο βασικότερος λόγος είναι οι λιγότερες ώρες της ημέρας. Οι περισσότερες ότι νυχτώνει νωρίτερα. Με λίγα λόγια, αυτό είναι κάτι το οποίο συμβαίνει όντως έχει κάποια βάση όσον αφορά την ψυχολογία;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Πολύ σωστά κύριε Φιλιππόπουλε. Πάμε να δούμε λοιπόν την ψυχοφυσιολογία της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής. Μία από τις πρώτες υποθέσεις για την εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή ήταν ότι η μικρή περίοδος έκθεσης σε φως του ήλιου το χειμώνα οδηγεί ορισμένα άτομα να αναπτύσσουν καταθλιπτικά συμπτώματα.
Η εποχιακή λοιπόν, θα λέγαμε διαταραχή έχει συνδεθεί με μια βιοχημική ανισορροπία στον εγκέφαλο, η οποία προκαλείται, θα λέγαμε από τις λιγότερες ώρες της ημέρας και της έλλειψης του φωτός του ήλιου του χειμώνα. Η μελατονίνη – για όσους δεν την έχουν ακούσει – μια ορμόνη που σχετίζεται με τον ύπνο συνδέεται με την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή.
Αυτή η ορμόνη έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη, όπου παράγεται σε αυξημένα επίπεδα στο σκοτάδι. Όταν λοιπόν οι μέρες είναι μικρότερες και πιο σκοτεινές, τα επίπεδα της μελατονίνης αυξάνονται.
Τρόποι αντιμετώπισης
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Κλείνοντας κυρία Σκλιάμη στη τελευταία μου ερώτηση. Είναι ουσιαστικά το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορεί να αντιμετωπιστεί, θα λέγαμε η Εποχιακή Συναισθηματική διαταραχή. Πάμε να δούμε κάποιους από αυτούς. Αρχικά, είναι σημαντικό να εκτίθεστε σε φυσικό φως. Δηλαδή, είναι σημαντικό να προσπαθούμε να εκμεταλλευόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερο το φυσικό φως, ο ήλιος δηλαδή.
Αν μπορούμε δηλαδή, για παράδειγμα να περπατάμε το μεσημέρι για μία ώρα, όχι ώρες που καίει φυσικά πολύ ο ήλιος, είναι μια συνήθεια που βοηθάει, θα λέγαμε, στην αντιμετώπιση της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής. Η φωτοθεραπεία με τεχνητό φως, ειδικές λάμπες στην ουσία είναι που προτείνονται για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης διαταραχής.
Η καθημερινή έκθεση 30 λεπτών στο τεχνητό φως ειδικής λάμπας, φωτοθεραπεία ή ήδη από τα τέλη του Αυγούστου, θα λέγαμε ότι μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Τρίτον, η κίνηση, πάρα πολύ σημαντικό.
Είτε πρόκειται για μια βόλτα, είτε για γυμναστική, είτε για γιόγκα, η καθημερινή άσκηση και η εμπλοκή μας σε μια δραστηριότητα που μας αρέσει φυσικά εμάς είναι πολύ σημαντική για να καταπολεμηθούν τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Τέταρτον, οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Πολύ σημαντικό και αυτό να προσπαθήσουμε να έχουμε στην καθημερινότητά μας κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Ακόμα και αν αυτό δεν είναι εφικτό κύριε Φιλιππόπουλε, δηλαδή στα πλαίσια του κύκλου των φίλων μας, μπορούμε να συμμετάσχουμε σε ομάδες ή να ξεκινήσουμε μαθήματα δηλαδή που υπάρχουν και άλλα άτομα ώστε να μας βοηθήσει αυτό;
Το να βγαίνουμε έξω και να συναντάμε ανθρώπους μπορεί να φαίνεται απλό, είναι όμως πάρα πολύ ευεργετικό. Κάποιες φορές χαμογελάμε ηχηρά και χαιρετιόμαστε έτσι ή με τους ανθρώπους. Κάποιες φορές βέβαια πάλι όχι. Όμως όταν βλέπουμε άλλους ανθρώπους, πιστέψτε με ότι αισθανόμαστε λιγότερο μόνοι. Η αυτοφροντίδα.
Το να αφιερώνουμε χρόνο για την αυτοφροντίδα μας, να θέτουμε στόχους και να τους πετυχαίνουμε έχει μεγάλα οφέλη για την αυτοεκτίμηση και τον αυτοέλεγχο μας. Θεωρώ ότι είναι βασική προγνωστική παράγοντες της καλής ψυχικής υγείας και τέλος η ψυχοθεραπεία.
Μερικές φορές είναι εντάξει να αναζητήσουμε βοήθεια αν τη χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε μια δυσκολία που έχουμε. Η ψυχοθεραπεία, πιστέψτε με, μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε περιπτώσεις όπως είναι η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή, καθώς προσφέρει τρόπους, θα λέγαμε ακόμη και εργαλεία στο άτομο για να διατηρήσει αυτές οι αλλαγές που έρχονται.
Και να διατηρήσει λοιπόν αυτές τις αλλαγές στον τρόπο ζωής του, να του τροποποιήσει τις σκέψεις του και να αποφύγει πιθανή υποτροπή τα επόμενα χρόνια. Οπότε είναι πολύ σημαντικό. Κλείνοντας, εάν εφόσον κάποιος παρατηρήσει αυτά τα συμπτώματα τα οποία δεν υποχωρούν, καλό είναι να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Κλείνοντας
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Ευχαριστώ πολύ κυρία Σκλιάμη και για τη σημερινή μας συζήτηση. Σε αυτό το σημείο θα σε καλησπερίζω και θα ανανεώνουμε το ραντεβού μας για το επόμενο στη σειρά. Καλό απόγευμα!
Ιωάννα Σκλιάμη:
Σας ευχαριστώ πολύ κι εγώ κύριε Φιλιππόπουλε. Καλό σας απόγευμα! Γεια σας!
