Ακούστε το podcast
Τι θα συζητήσουμε
Άραγε πόσες φορές μέσα στη μέρα σας περνάει από το μυαλό πως όσο και αν προσπαθήσετε στο τέλος δεν θα καταφέρετε να αντιμετωπίσετε το άγχος και το στρες;
Και αυτό γιατί οι λογαριασμοί δεν θα σταματήσουν να έρχονται, γιατί οι επαγγελματικές και οικογενειακές σας ευθύνες θα είναι πάντα απαιτητικές, οι ειδήσεις για το τι συμβαίνει στον κόσμο θα συνεχίσουν να εμφανίζονται κάθε φορά που ανοίγετε το κινητό σας κοκ.
Ως γνωστό εάν ζείτε με υψηλά επίπεδα άγχους, θέτετε ολόκληρη την ευημερία σας σε κίνδυνο. Το άγχος καταστρέφει τη συναισθηματική σας ισορροπία, τη συνολική σωματική και ψυχική σας υγεία, περιορίζει την ικανότητά σας να σκέφτεστε καθαρά, να λειτουργείτε αποτελεσματικά και να απολαμβάνετε τη ζωή.
Τα ευχάριστα νέα είναι πως σε αντίθεση με την άποψη των περισσοτέρων ανθρώπων, πως δεν υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει κάποιος για να περιορίσει το άγχος και να διαχειριστεί το στρες, η αλήθεια είναι πως υπάρχουν συγκριμένες τεχνικές που μπορούν να σας βοηθήσουν στο μέγιστο να αλλάξατε τον τρόπο που βλέπετε τα πράγματα, να βοηθήσετε το μυαλό σας να απεμπλακεί από σκέψεις, και στο τέλος της μέρας να μειώσετε τα επίπεδα άγχους, που σας κρατάνε πίσω στο να ζήσετε όμορφα και δημιουργικά τη ζωή σας.
Στο σημερινό επεισόδιο με καλεσμένες την κα Βίβιαν Μαγαλιά – NLP Coach και Θεραπεύτρια, καθώς και την κα Δώρα Κακαΐτσα με την ειδικότητα της Ψυχολόγου, θα αναλύσουμε τις διαφορές άγχους και στρες καθώς και θα αναλύσουμε με ποιες απλές τεχνικές μπορείς ο καθένας να περιορίσεις το άγχος και να διαχειριστεί το στρες.
Απομαγνητοφώνηση
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλώς ήρθατε στα podcast επεισόδια της LearnHealth. Τον απόλυτο προορισμό γνώσης και ενημέρωσης σε θέματα που αφορούν τον τομέα της υγείας, της ευεξίας, αυτοβελτίωσης και γονεϊκότητας. Στη LearnHealth πιστεύουμε πως η καλή υγεία, η ατομική ανάπτυξη, η βελτίωση των προσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων, όλα ξεκινάνε από τη γνώση και τη σωστή ενημέρωση.
Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας καθώς και να ενημερωθείτε σωστά από το να συνδεθείτε με έναν επαγγελματία υγείας με εξειδίκευση σε ένα από τους παραπάνω κλάδους.
Είμαι ο Διονύσης Φιλιππόπουλος, συνιδρυτής και project μάνατζερ της LearnHealth και σας καλωσορίζω στο σημερινό επεισόδιο όπου θα έχουμε καλεσμένες την κυρία Μαγαλιά Βίβιαν με την ειδικότητα της θεραπεύτριας και την κυρία Κακαΐτσα Δώρα με την ειδικότητα της Ψυχολόγου, με θέμα «Περιόρισε το Στρες και Διαχειρίσου το Άγχος».
Εισαγωγή
Καλησπέρα κα Μαγαλιά.
Βίβιαν Μαγαλιά:
Καλησπέρα σας κε Φιλιππόπουλε, πως είστε;
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλά, καλά εσείς!
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Να καλησπερίσω και την κυρία Κακαΐτσα.
Δώρα Κακαΐτσα:
Καλησπέρα.
Τι είναι το άγχος;
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Όπως είχαμε πει και στο τελευταίο μας επεισόδιο δεν θα συστηθούμε ξανά όσον αφορά την ειδικότητά σας και λεπτομέρειες για το βιογραφικό σας. Όποιος από τους ακροατές θέλει και δεν έχει ακούσει κάποιο άλλο από τα project μας, μπορεί να πάει στη σελίδα σας να δει οποιαδήποτε λεπτομέρεια θελήσει για εσάς. Πάμε λοιπόν να ξεκινήσουμε δίνοντας το λόγο στην κυρία Μαγαλιά. Να ξεκινήσουμε όπως σε κάθε επεισόδιο με τον ορισμό. Τι είναι λοιπόν το άγχος;
Βίβιαν Μαγαλιά:
Τι είναι άγχος; Το μόνο σίγουρο είναι ότι ζούμε σε αγχωτικούς καιρούς. Πολλές φορές αρκεί ένα δελτίο ειδήσεων να πυροδοτήσει μια σειρά από αρνητικές σκέψεις και τους προβληματισμούς. Επίσης, προσωπικά θέματα όπως προβλήματα υγείας, εργασίας ή οικονομική ανασφάλεια, καθώς και οι σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους μπορούν να προκαλέσουν άγχος.
Όπως επίσης οι καθημερινές ενοχλήσεις, όπως η κίνηση στο δρόμο ή μια επαγγελματική παρουσίαση μας κάνουν να νιώθουμε ανησυχία, άγχος και φόβο. Άγχος είναι κάτι που είναι ένα δυσάρεστο βασικά συναίσθημα, συχνά ασαφές, που εκδηλώνεται με φόβο, ένταση και ανησυχία και που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται και από σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, καρδιακή αρρυθμία, πεπτικές εσωτερικές διαταραχές, ωχρότητα, τρόμο, κεφαλαλγία.
Επίσης αρνητικές υποθετικές σκέψεις για κάτι που μπορεί να συμβεί, όπως φόβος για απόρριψη, για εγκατάλειψη, ντροπή και ενοχές. Το βασικό είναι ότι. Το άγχος είναι κάτι που αντιμετωπίζεται και μπορεί να μας κάνει κακό μόνο όταν εμείς του το επιτρέπουμε.
Το άγχος ως ορισμός είναι αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα που δημιουργείται από την αναμονή μιας συγκεκριμένης ή ακαθόριστης, ρεαλιστικής ή μη μελλοντικής απειλής κατά του εαυτού μας, ή των άλλων. Αυτό το συναίσθημα μας οδηγεί σε μια αυξημένη ψυχική και σωματική ετοιμότητα κατά της απειλής αυτής, γεγονός που δημιουργεί το στρες στον οργανισμό.
Γενικά θα έλεγα ότι το βίωμα του άγχους εμπεριέχει ένα αίσθημα δυσφορίας, ένα νοητικό περιεχόμενο και μπορεί να ιδωθεί και ως ένα μήνυμα του οργανισμού ότι κάτι δεν πάει καλά. Αυτό συχνά δεν είναι εμφανές και μοιάζει να υφίσταται χωρίς λόγο.
ο ότι όμως δεν αναγνωρίζουμε το λόγο δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει κιόλας. Υπάρχουν δύο είδη άγχους: το στρες ή το οξύ άγχος – το οξύ στρες μας προετοιμάζει για τη μάχη, τη φυγή και γενικά είναι βραχυπρόθεσμο και το χρόνιο στρες ή άγχος που είναι μακροπρόθεσμο και είναι η κύρια αιτία προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με το άγχος.
ο άγχος προκαλεί χημικές αλλαγές στο σώμα που αν δεν ελεγχθούν μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική μας υγεία. Τα υψηλά επίπεδα του στρες συμβάλλουν σε θέματα υγείας, όπως είναι η κατάθλιψη, η αϋπνία, οι καρδιακές παθήσεις, οι δερματικές διαταραχές και οι πονοκέφαλοι.
Πότε νιώθουμε άγχος;
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να δώσω το λόγο στην κυρία Κακαΐτσα και να μας εξηγήσει λίγο πότε νιώθουμε άγχος.
Δώρα Κακαΐτσα:
Αρχικά να πούμε ότι όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε συναισθήματα θετικά και αρνητικά. Ο καθένας από εμάς τα εκφράζει με διαφορετικούς τρόπους. Πάρα πολλές φορές όμως δεν τα εκφράζει καν. Αρνείται και να τα αποδεχτεί και να τα αναγνωρίσει.
Τα συναισθήματα με μια πολύ απλή ερμηνεία ή εξήγηση είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί το σώμα για να επικοινωνήσει για τις ανάγκες του. Όταν καταπιέζεται η φυσική έκφραση των συναισθημάτων, δηλαδή το να μιλάμε, να τα εκφράζουμε, να τα επικοινωνούμε, η ψυχή αλλά και το σώμα θα βρει άλλους τρόπους να τα εκφράσει, όπως το να εμφανίσει κάποια ψυχοσωματικά συμπτώματα ή ασθένειες.
Στους διαφορετικούς καιρούς που ζούμε, καλό θα ήταν να επανεξετάσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, που συμπεριφερόμαστε, που αντιλαμβανόμαστε, που τρεφόμαστε και να βάλουμε ως προτεραιότητα την ψυχική και σωματική υγεία μας.
Τι είναι το στρες;
Πάμε να περάσουμε λοιπόν με τον δεύτερο ορισμό. Τι είναι το στρες;
Να δώσω τον λόγο στην κυρία Μαγαλιά.
Βίβιαν Μαγαλιά:
Είναι και αυτό μια μορφή άγχους. Στη ζωή μας χρησιμοποιούμε καθημερινά και πάρα πολλές φορές αυτές τις δύο λέξεις, μη γνωρίζοντας όμως τη διαφορά των δύο εννοιών. Σήμερα θα δούμε ποια είναι η διαφορά του άγχους και του στρες, τι προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν και πως μπορούμε να τα διαχειριστούμε.
Όταν κάποιος βιώνει άγχος, αυτό μπορεί να προέρχεται από το στρες, αλλά και αντίστροφα. Το άγχος και το στρες είναι αλληλένδετα πράγματα, αλλά διαφορετικά το ένα από το άλλο και μπορεί το ένα να οφείλεται και στο άλλο. Στρες είναι μη συγκεκριμένη ανταπόκριση του σώματος σε κάθε απαίτηση για αλλαγή. Ο συναγερμός επιβίωσης του οργανισμού όταν απειλείται για προσαρμογή ή επιβίωση.
Κάθε κατάσταση που το μυαλό θεωρεί ότι το άτομο δεν είναι ικανό να αντιμετωπίσει. Αυτό λοιπόν είναι το στρες και είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας όταν αυτός έρχεται αντιμέτωπος με κάτι νέο ή απαιτητικό, όταν συμβαίνει, δηλαδή όταν είναι κάτι έξω από εμάς, κάτι παράξενο για εμάς. Αυτό το παράξενο μπορεί να είναι κάτι φυσιολογικό, αλλά απλά εμείς να μην μπορούμε να το δούμε γιατί δεν το έχουμε ξαναζήσει.
Δεν είναι μέσα στα βιώματα και στις εμπειρίες μας. Το στρες τώρα προκαλεί την απελευθέρωση της αδρεναλίνης, η οποία μας επιτρέπει να παίρνουμε γρήγορες αποφάσεις, να ανταποκρινόμαστε στις προκλήσεις και να παραμένουμε σε εγρήγορση.
Πότε νιώθουμε στρες
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Κυρία Κακαΐτσα, το αντίστοιχο ερώτημα που έκανα προηγουμένως όσον αφορά το άγχος, θα ήθελα να σας κάνω τώρα για το στρες. Πότε νιώθουμε στρες;
Δώρα Κακαΐτσα:
Συμπληρώνοντας Αυτό που είπε η Βίβιαν πριν για το στρες είναι κατά κάποιο τρόπο, όσο παράξενο κι αν ακουστεί η ασπίδα. Δηλαδή αν δεν είχαμε στρες, δεν θα μπορούσαμε ενδεχομένως να αποφύγουμε και κινδύνους. Έτσι, ένας εξωτερικός κίνδυνος, ένας εξωγενείς παράγοντες, μπορεί να λειτουργήσει απειλητικά εναντίον μας.
Το στρες σε φυσιολογικά επίπεδα είναι ευεργετικό για τον οργανισμό, διότι μας παρακινεί στην προσπάθεια για επιτυχία, μας προστατεύει για κινδύνους, όπως προανέφερα, κάνοντάς μας πιο ευέλικτους και πιο διορατικό στην εξεύρεση λύσεων σε προβλήματα.
Συνήθως καταστάσεις που μας προκαλούν έντονα συναισθήματα, μας δημιουργούν στρες, δηλαδή οποιαδήποτε κατάσταση που μας κάνει να θυμώνουμε, να λυπόμαστε, να ανησυχούμε, να χαιρόμαστε κτλ ή ακόμα και να αγχωνόμαστε, μας δημιουργεί στρες. Πιο απλά, το στρες είναι μια κατάσταση που έρχεται οργανισμός μας είτε χαρούμενη είτε λυπητερή εξαιτίας της διατάραξης της ησυχίας μας ή και της βολής μας, και απαιτεί να είμαστε στην «τσίτα» όπως λέμε.
Το στρες λοιπόν είναι για τον οργανισμό κάθε τι που απειλεί την ισορροπία του. Ένα από αυτά είναι και το άγχος. Εσωτερικά γεγονότα, ψυχισμός μας και τα άλλα είναι τα εξωτερικά γεγονότα που εισβάλλουν στη ζωή μας. Η ακτινοβολία, η ρύπανση, η ατμόσφαιρα, ο καιρός, οι τροφές, η κοινωνία και πολλά ακόμα. Δηλαδή τα εξωτερικά γεγονότα που εισβάλλουν στη ζωή.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Διαφορά άγχους και στρες
Πάμε λοιπόν τώρα να ξεχωρίσουμε τις δύο έννοιες μεταξύ τους, οπότε θα ήθελα όποια απ’ τις δύο θέλει να μου απαντήσει στο ερώτημα ποια είναι η διαφορά μεταξύ άγχους και στρες;
Βίβιαν Μαγαλιά:
Άγχος και στρες… Χρειάζεται πραγματικά να γνωρίζουμε τη διαφορά μεταξύ του άγχους και του στρες για να είμαστε σε θέση να περιγράψουμε αυτό που βιώνουμε και επομένως να λαμβάνουμε και την κατάλληλη αντιμετώπιση ή θεραπεία.
Πολλά από τα συμπτώματα του άγχους και του στρες είναι κοινά, για να μην πω τα περισσότερα. Και στις δύο περιπτώσεις αισθανόμαστε ανησυχία, ταραχή ή δυσφορία. Το στρες πολλές φορές, αποτελεί προπομπό του χρόνιου άγχους. Τόσο το άγχος όσο και το στρες έχουν παραγωγικά αποτελέσματα, όπως είπε η κυρία Κακαΐτσα, σε μικρές δόσεις, γιατί μας παρακινούν.
Αν όμως χάσουμε τον έλεγχο, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Το άγχος διαφέρει από το στρες. Μερικές φορές το άγχος είναι αποτέλεσμα του στρες. Αποτελεί όμως διαφορετική πάθηση. Το άγχος μοιάζει περισσότερο με το αίσθημα του φόβου παρά με το στρες. Όταν έχουμε άγχος, αυτό οφείλεται σε ένα ερέθισμα που μας προκαλεί φόβο και ένα αίσθημα αδυναμίας, μία ανασφάλεια, μία αβεβαιότητα για το τι μπορεί να συμβεί.
Πολλές φορές δεν είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τις αιτίες του άγχους που βιώνουμε. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι φοβίες και το άγχος εμποδίζουν μια ομαλή εξέλιξη στη ζωή μας. Είναι αυτό το οποίο λέμε ζούμε μέσα στο άγχος.
Οι διαφορές τώρα ανάμεσα στο άγχος και στο στρες είναι ότι μάλλον βρίσκεται στο γεγονός ότι το άγχος αποτελεί εσωτερικό συναίσθημα, σε αντίθεση με τους εξωτερικούς ψυχο-πιεστικούς παράγοντες που αποτελούν το στρες, όπως παραδείγματος χάρη μια απώλεια, ένα φυσικό φαινόμενο ή συνθήκες εργασίας, περιβάλλοντος.
Το στρες είναι μια κατάσταση που έρχεται ο οργανισμός μας εξαιτίας μιας διατάραξης της ισορροπίας μας, ενώ το άγχος είναι ένας φόβος που αποκτούμε εξαιτίας μιας κατάστασης, επειδή δεν ξέρουμε τι θα επακολουθήσει και τι συνέπειες θα έχει για μας. Είναι ο φόβος για το άγνωστο.
Ποια τα συμπτώματα του άγχους
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πάμε να δούμε λίγο τα συμπτώματα και στις δύο αυτές περιπτώσεις, το άγχος και στο στρες αντίστοιχα. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το άγχος κ σε παρακαλώ.
Δώρα Κακαΐτσα:
Το άγχος να πούμε ότι γίνεται ανησυχητικό και δεν χρειάζεται να το αντιμετωπίσουμε όταν αρχίσει και χρειάζεται μάλλον να το αντιμετωπίσουμε. Όταν αρχίζει να παρεμβάλλεται στην καθημερινότητά μας, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δραστηριότητά μας, την ευεξία μας, τον ύπνο μας, την καλή μας διάθεση και γενικότερα και κατ’ επέκταση ολόκληρη την ποιότητα της ζωής μας.
Σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο θα πρέπει να μάθει τρόπους να το διαχειρίζεται. Διότι όταν ο βαθμός του άγχους αυξάνεται χωρίς να κάνουμε κάτι γι αυτό, τότε αγγίζουμε τα όρια της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής και το άγχος μπορεί να γίνει πραγματικά βλαπτικό για την υγεία μας. Το άγχος εμπεριέχει το αίσθημα του φόβου.
Δεν χρειάζεται κάποιο ερέθισμα για να ενεργοποιηθεί και μπορεί να υπάρχει ως μόνιμο συναίσθημα, το οποίο φαίνεται να μην υποχωρεί. Συχνά το στρες είναι ικανό να πυροδοτήσει το άγχος. Το άγχος πολλές φορές είναι σκέψεις γεμάτες φόβο για κάτι που δεν έχει γίνει κι εμείς υποθέτουμε πως θα γίνει.
Προέρχεται από καταστάσεις που συνέβησαν ή αναφέρονται στο παρελθόν και καταστάσεις που ίσως γίνουν στο μέλλον και λιγότερο για πράγματα που συμβαίνουν στο παρόν. Τα συμπτώματα είναι κοινά, όπως η ταχυκαρδία, η αϋπνία ή κακή διάθεση και νευρικότητα.
Η ζαλάδα, η ναυτία, ο θυμός, ο πονοκέφαλος, η εφίδρωση, γενικώς η αίσθηση ότι τρελαίνομαι ή πεθαίνω. Τα συμπτώματα αυτά είναι γνώριμα σε όλους και όλοι οι άνθρωποι θα τα βιώσουν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι κάτι το ανησυχητικό, εκτός κι αν έχουν μεγάλη διάρκεια.
Τα συμπτώματα του άγχους είναι πιο έντονα και πιο βαθιά με μεγαλύτερη συχνότητα και όπως ήδη αναφέραμε δεν χρειάζονται απαραίτητα κάποιο ερέθισμα για να ενεργοποιηθούν.
Ποια τα συμπτώματα του στρες
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πολύ ωραία. Θα περάσω λοιπόν στην κυρία Μαγαλιά να μας εξηγήσει τα συμπτώματα του στρες αντίστοιχα και τις επιπτώσεις του στρες
Βίβιαν Μαγαλιά:
Είναι σχεδόν ίδια με το άγχος. Δε διαφέρουν σε κάτι. Τώρα, σύμφωνα με μελέτες, τα χαμηλά επίπεδα του στρες δυναμώνουν τις συνάψεις του εγκεφάλου και βοηθούν στην παραγωγή των νευρο. Δυστυχώς όμως, τα επίπεδα του στρες στη σύγχρονη καθημερινότητα είναι αυξημένα και πολλοί ταλαιπωρούνται από κρίσεις πανικού που σχετίζονται με το άγχος.
Το χρόνιο άγχος δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας και χρήζει σωστής θεραπείας και αντιμετώπισης. Ανέφερε πριν η κυρία Κακαΐτσα για τα συμπτώματα ότι είναι εκείνα απλά του άγχους, μπορώ να πω ότι είναι περισσότερα σε συχνότητα και πιο έντονα.
Τώρα ορισμένα άτομα που αντιμετωπίζουν χρόνιο στρες, αυτό επιβαρύνει το καρδιαγγειακό τους σύστημα και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην κατάθλιψη. Η αίσθηση ελέγχου και η θετική στάση βοηθούν να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα του στρες με τη χαλάρωση.
Άγχος, στρες και διαταραχή
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Θα ήθελα λοιπόν σε αυτό το σημείο κα Κακαΐτσα να μας διευκρινίσετε σε ποιες περιπτώσεις μιλάμε για απλό άγχος ή στρες και σε ποιες περιπτώσεις μιλάμε για διαταραχή.
Δώρα Κακαΐτσα:
Ωραία. Να ξεκινήσω λέγοντας ότι δε σημαίνει ότι επειδή βιώνουμε μια στρεσογόνα κατάσταση ή ένα άγχος ότι κατευθείαν βγαίνει ένα συμπέρασμα ότι έχουμε κάποια διαταραχή ή ότι συμβαίνει κάτι πάρα πολύ σοβαρό.
Οι αγχώδεις διαταραχές, όπως είναι η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή πανικού αλλά και οι φοβίες, όπως είναι η αγοραφοβία, η κοινωνική φοβία, διαφοροποιούνται από το καθημερινό συναίσθημα του άγχους και αυτό οφείλεται μάλλον, η διαφορά αυτή έχει να κάνει με τη συχνότητα της εκδήλωσής τους αλλά και με την ένταση.
Μια αγχώδης διαταραχή περιλαμβάνει ένα μόνιμο αρνητικό συναίσθημα που μοιάζει με την αναμονή μιας μεγάλης επικείμενης καταστροφής, χωρίς όμως να υπάρχει κάποιος υπαρκτός κίνδυνος. Επομένως, μιλάμε για τη διάρκεια, τη συχνότητα και την ένταση. Και αυτό διαφοροποιεί το άγχος από τη γενικευμένη ή την αγχώδη διαταραχή.
Fight or Flight
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Ακούμε συχνά λοιπόν και χρησιμοποιούμε μια έκφραση το «fight or flight» «φυγή ή πάλι». Με αυτό τι ακριβώς εννοούμε;
Βίβιαν Μαγαλιά:
Λοιπόν είναι μια απειλητική κατάσταση που πυροδοτεί μια αντίδραση στρες, η οποία μας παρακινεί να αντιμετωπίσουμε ή να ξεφύγουμε από έναν πιθανό κίνδυνο. Είναι η φυγή ή πάλη. Αυτό βοηθά στον άμεσο κίνδυνο. Δυστυχώς όμως, η αντίδραση στο στρες στη σημερινή εποχή δεν ενεργοποιείται μόνο στα θέματα επιβίωσης.
Το στρες είναι έντονος φόβος ότι θα διαταραχθεί η ισορροπία του οργανισμού και τότε η αμυγδαλή, ο αρχέγονος εγκέφαλος, προκαλεί την έκκριση ορμονών για την αντίδραση μάχης ή φυγής του σώματος. Οι βασικές αντιδράσεις του σώματος σε καταστάσεις άγχους καθορίζονται από την αδρεναλίνη, την νορεπινεφρίνη και την κορτιζόλη.
Όταν το στρες είναι πιο έντονο από την ψυχική αντοχή και μεγάλης διάρκειας, αυξάνεται η ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη και τότε γίνεται διαταραχή που οδηγεί σε νοσήματα και σε προβλήματα ζωής. Εδώ θα ήθελα λίγο να μας δώσει και τον ρόλο της αμυγδαλής η κυρία Κακαΐτσα.
Δώρα Κακαΐτσα:
Ωραία! Να πούμε ότι η αμυγδαλή έχει πάρα πολύ βασικό ρόλο σε όλο αυτό. Στέλνει μηνύματα δράσης στα κινητικά εγκεφαλικά κύτταρα, ενεργοποιεί το καρδιαγγειακό σύστημα, τους μυς αλλά και τον γαστρεντερικό σωλήνα.
Άλλα κυκλώματα από την αμυγδαλή στέλνουν σήματα για την έκκριση των επειγουσών πρόσθετων, μικρών ποσοτήτων της ορμόνης νορεπινεφρίνης, προκειμένου να ενισχύσουν τη δυνατότητα αντίδραση των βασικών περιοχών του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αυξάνουν την ετοιμότητα των αισθήσεων.
Ουσιαστικά βάζουν τον εγκέφαλο σε επιφυλακή. Συμπληρωματικά σήματα από την αμυγδαλή πληροφορούν το εγκεφαλικό στέλεχος ότι πρέπει να προσδώσει στο πρόσωπο την έκφραση του τρόμου, να παγώσει τις κινήσεις που οι μυς ήταν έτοιμοι να κάνουν και που τώρα δεν πρέπει να κάνουν, να αυξήσουν τους παλμούς της καρδιάς και την αρτηριακή πίεση, να ελαττώσουν την αναπνοή.
Ταυτόχρονα, συστήματα του φλοιού της μνήμης ενεργοποιούνται για να ανασύρουν οποιαδήποτε γνώση σχετική με την επείγουσα κατάσταση που έχει προκύψει, παραμερίζοντας άλλες σκέψεις.
Τρόποι διαχείρισης
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε μια εποχή που η ταχύτητα είναι δεδομένη σε ότι κι αν κάνουμε στη ζωή μας, το άγχος νομίζω διακατέχει άλλους πολύ, άλλους λιγότερο, αλλά όλους μας. Είτε για τους λόγους που προαναφέρατε, είτε ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Θα ήθελα λοιπόν σε αυτό το σημείο να μας δώσετε τους τρόπους να μας προτείνετε τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να περιορίσουμε το στρες.
Βίβιαν Μαγαλιά:
Μπαίνουμε λοιπόν στο θεραπευτικό κομμάτι εγώ θα ήθελα να καλέσω και τους ανθρώπους που μας ακούνε να παρακολουθήσουν το σεμινάριο που θα κάνουμε και που εστιάζουμε πιο πολύ στο κομμάτι της θεραπείας. Πώς μπορεί κάποιος άμεσα, με τεχνικές και εργαλεία να θεραπεύσει το σύμπτωμα!
Όταν λοιπόν το στρες είναι στο πικ του, ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση αυξάνονται, επιστρέφουν στις κανονικές τιμές τους. Μόλις περάσει η μπόρα αρχίζουν και ηρεμούν. Όταν αυτό συμβαίνει τακτικά ή αν το άγχος γίνει χρόνιο, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία και στις αρτηρίες. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για υπέρταση και καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.
Τώρα υπάρχουν ποικίλες θεραπείες για την αντιμετώπιση αυτών των δύο παθήσεων. Στην περίπτωση του στρες προτείνονται συνήθως αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η ενασχόληση με ένα καινούριο χόμπι, η εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης, ο διαλογισμός, η ενσυνειδητότητα, η ύπνωση, βιοανάδραση, οραματισμός, η απευαισθητοποίηση μέσω οφθαλμικών κινήσεων δηλαδή το EMDR η επαφή με τη φύση.
Ενώ το άγχος είναι σοβαρότερη πάθηση και σε σύγκριση με το στρες χρειάζεται ψυχοθεραπεία. Εδώ ορισμένοι τύποι ψυχοθεραπείας, ιδιαίτερα η γνωσιακή ή η θεραπεία έκθεσης και η υπνοθεραπεία, αποδεικνύονται πιο αποτελεσματικές για την αναγνώριση των παραγόντων που μας επηρεάζουν και την εξερεύνηση τρόπων αντιμετώπισης των φόβων μας. Φυσικά, μαζί με την εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης και διαλογισμού.
Η σημασία του διαλογισμού
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Αναφέρατε προηγουμένως κα Μαγαλιά τεχνικές χαλάρωσης και το διαλογισμό.
Θα ήθελα να μας πείτε λίγο πώς βοηθούν.
Βίβιαν Μαγαλιά:
Κα Κακαΐτσα…
Βεβαίως. Το σημαντικό είναι ότι υπάρχουν εργαλεία και τεχνικές που μπορούμε να βοηθήσουμε πάρα πολύ τον εαυτό μας. Ας δούμε λοιπόν τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν χρησιμοποιούμε αυτά τα εργαλεία.
Μέσα από μετρήσεις που έχουμε από μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου, βλέπουμε πως οι τεχνικές χαλάρωσης και ο διαλογισμός μειώνουν το στρες και το άγχος και να τροποποιούν τις ορμόνες της χαράς και της ηρεμίας και βοηθούν στο να είμαστε πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή. Τι συμβαίνει λοιπόν; Με απλά λόγια, μικραίνει η αμυγδαλή!
Η αμυγδαλή, η πρωταρχική περιοχή του εγκεφάλου που όπως αναφέραμε και προηγουμένως, συνδέεται με το φόβο, το στρες, το θυμό και την ανησυχία. Έρευνες έχουν δείξει ότι μέσα από καθημερινή πρακτική μικραίνει η αμυγδαλή.
Μέσα από την καθημερινή πρακτική αυξάνεται επίσης η φαιά ουσία στον εγκέφαλο που συνδέεται με την προσοχή, τη γνωστική ευελιξία, την επίλυση προβλημάτων και τη ρύθμιση συναισθημάτων. Και έχουμε και το ρόλο του ιππόκαμπου, όπου ιππόκαμπος είναι η περιοχή του εγκεφάλου που είναι συνδεδεμένη με τη μνήμη και τη μάθηση. Όσο περισσότερη πρακτική κάνουμε, τόσο περισσότερο βελτιώνεται η λειτουργία του ιππόκαμπου και η μνήμη μας γίνεται δυνατότερη.
Κλείνοντας
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε αυτό το σημείο και λίγο πριν κλείσουμε το σημερινό μας επεισόδιο, θα ήθελα λίγο να σας ρωτήσω το εξής. Αναφέρατε και στην αρχή κυρία Μαγαλιά για το σεμινάριο, το οποίο θα δημιουργήσουμε από κοινού στη LearnHealth το οποίο είναι με τίτλο «Γίνε ο Θεραπευτής του Εαυτού σου». Πείτε μας λίγα λόγια γι αυτό και πώς συνδέεται με το σημερινό μας επεισόδιο.
Βίβιαν Μαγαλιά:
Θα ήθελα λοιπόν να παροτρύνω να κλείσουν τη θέση τους για να δούνε από το βιωματικά, πραγματικά ψυχο-εκπαιδευτικό εργαστήρι αυτοθεραπείας και Ενδυνάμωσης. Είναι ένα εκπαιδευτικό, θεραπευτικό, μεταμορφωτικό, βιωματικό εργαστήρι και εστιάζει στην εξασφάλιση της σωματικής και ψυχικής υγείας, της ευημερίας, της προσωπικής ηρεμίας.
Είναι βασισμένο πάνω σε βασικές αρχές, τεχνικές και εργαλεία. Η πρακτική που χρησιμοποιούμε μειώνει το άγχος, τα αρνητικά δυσφορικά συναισθήματα αλλά και το φόβο. Αυξάνει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση, την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και την υγεία μας. Θα ήθελα να δούμε αναλυτικά τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα.
Θα ήθελα να μας βοηθήσει λίγο εδώ και η κυρία Κακαΐτσα. Εγώ θα πω ότι στην πρώτη ενότητα έχουμε, μιλάμε για τη μείωση του άγχους και του στρες. Πώς μπορούμε άμεσα λοιπόν να το κάνουμε για άμεσα αποτελέσματα. Μέσω της σκέψης και της αναπνοής.
Είναι ένα ολόκληρο κομμάτι, είναι μία ολόκληρη επιστήμη. Δεν αναπνέετε επειδή έτσι θέλετε, αναπνέετε επειδή έτσι πρέπει. Εδώ θα μας γίνει, είναι το πρώτο πράγμα που κάνουμε όταν ερχόμαστε στη ζωή και το τελευταίο όταν φεύγουμε από αυτή. Το να αναπνέεις, να μας γίνει συνείδηση, το να το κάνουμε συνειδητά δείχνει σεβασμό στην ίδια μας την ύπαρξη.
Δώρα Κακαΐτσα:
Λοιπόν αυτό που είπε πριν η κυρία Μαγαλιά, είναι πάρα πολύ σημαντικό να ξεκινήσουμε από τη φυσιολογία. Τι εννοούμε με αυτό; Είναι η αξία και εφαρμογή της διαφραγματικής αναπνοής ως μείωση της υπέρπνοιας και ως σώματο-αισθητηριακή επίγνωση.
Αυτό που θα δούμε είναι τι είναι η υπέρπνοια και ποιες είναι οι επιπτώσεις της στην υγεία μας. Θα μάθουμε να κάνουμε έλεγχο της σκέψης μας μέσω της αναπνοής μας και να χαλαρώνουμε. Θα εκπαιδευτούμε στην διαφραγματική αναπνοή. Είναι ουσιαστικά ένα ολόκληρο σεμινάριο mindfulness – νοερή εικόνα.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε αυτό το σημείο λοιπόν θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για ακόμα ένα επεισόδιο και ανανεώνουμε το ραντεβού μας στο επόμενο την επόμενη εβδομάδα. Θα ήθελα να χαιρετίσω εδώ την κυρία Μαγαλιά. Καλό απόγευμα.
Βίβιαν Μαγαλιά:
Καλό απόγευμα κε Φιλιππόπουλε.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλό απόγευμα κα Κακαΐτσα.
Δώρα Κακαΐτσα:
Καλό απόγευμα σε όλους.
