Ακούστε το ηχητικό
Τι θα συζητήσουμε
Body Shaming…
«Πώς θα βγεις έτσι στη παραλία»;
«Έχω πάρει κιλά. Τι να κάνω τώρα»;
«Είμαι τόσο άσχημος/η σε σύγκριση με εκείνον/εκείνη»
«Πωω, είδες τι φοράει σήμερα, πώς είναι έτσι»
«Πρέπει να χάσεις βάρος»
«Τα πόδια σου είναι πολύ χοντρά»
«Τι φοράς σορτσάκι με τόση κυτταρίτιδα»;
Κάποιες φράσεις που έχουν μπει για τα καλά στη ζωή και τη καθημερινότητά μας, όπου το «φαίνεσθαι» είναι πιο σημαντικό από το «είναι», φράσεις που μπορεί να προκαλέσουν ντροπή και ανασφάλεια στο άτομο που τις ακούει.
Το λεγόμενο Body Shaming, μια τάση μερικών ανθρώπων που κάνει κριτική στους άλλους αποκλειστικά με βάση την εξωτερική τους εμφάνιση με τα social media να ενισχύουν αυτό το φαινόμενο και να εγκλωβίζουν τα άτομα σε μια συνεχή ενασχόληση με την εξωτερική τους εμφάνιση.
Στο σημερινό επεισόδιο της LearnHealth με καλεσμένη την Ψυχολόγο και Εγκληματολόγο κα Ιωάννα Σκλιάμη, θα συζητήσουμε και θα αναλύσουμε το τι είναι το Body Shaming, με ποιους τρόπους εκδηλώνεται, ποιες είναι οι επιπτώσεις στη ψυχική υγεία, ποια η διαχείριση του φαινομένου αλλά και το πόσο σημαντική είναι η αποδοχή και η αγάπη για τον εαυτό μας.
Απομαγνητοφώνηση
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλώς ήρθατε στα podcast επεισόδια της LearnHealth, τον απόλυτο προορισμό γνώσης και ενημέρωσης σε θέματα που αφορούν τον τομέα της υγείας, της ευεξίας, αυτοβελτίωσης και γονεϊκότητας.
Στην LearnHealth πιστεύουμε πως η καλή υγεία, η ατομική ανάπτυξη, η βελτίωση των προσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων, όλα ξεκινάνε από τη γνώση και τη σωστή ενημέρωση. Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας καθώς και να ενημερωθείτε σωστά από το να συνδεθείτε με έναν επαγγελματία υγείας με εξειδίκευση σε ένα από τους παραπάνω κλάδους.
Ο Διονύσης Φιλιππόπουλος, συνιδρυτής και μάνατζερ της LearnHealth Και σας καλωσορίζω στο σημερινό επεισόδιο όπου θα έχουμε για άλλη μια φορά κοντά μας την κυρία Ιωάννα Σκλιάμη στη στήλη “Αναλύοντας” για να συζητήσουμε για το body shaming.
Εισαγωγή
Καλησπέρα κυρία Σκλιάμη!
Ιωάννα Σκλιάμη:
Καλησπέρα κύριε Φιλιππόπουλε. Καλησπέρα και σε όλους τους ακροατές μας. Σας ευχαριστώ πολύ για ακόμη μια φορά για τη φιλοξενία. άλλο ένα podcast μαζί ολοκληρώσαμε να πω αισίως τα 10 πρώτα podcast μας.
Και σε αυτό το σημείο επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω όλους τους ακροατές μας για τη στήριξη και την υποστήριξη που καθημερινώς λαμβάνω μέσα από τα μηνύματά τους και μου αναφέρουν ότι τους έχουν βοηθήσει πολύ.
Όλα τα θέματα που αναλύουμε στη LearnHealth και στη στήλη μας. Και σήμερα θα μιλήσουμε για ένα θέμα όπως προαναφέρατε, το οποίο είναι ένα αρκετά ευαίσθητο θέμα αυτό που ακούει στο όνομα body shaming.
Τι είναι το body shaming
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πολύ ωραία. Σ’ αυτό το σημείο θα πάρω και εγώ πάσα λοιπόν από αυτά που είπατε και θα αναφέρω ότι. Και στην LearnHealth έρχονται συνεχώς μηνύματα και emails και είμαστε πολύ χαρούμενοι γι αυτό. Το ότι έτσι κι αλλιώς έχω πει από την αρχή της δημιουργίας των podcasts ότι ο σκοπός είναι να κινητοποιήσουμε τον κόσμο σε άλλα, να τον κινητοποιήσουμε, σε άλλα να τον ενημερώσουμε.
Έστω και κάποιος να πάρει κάτι από αυτά και να βοηθηθεί είτε να κατευθυνθεί σε έναν επαγγελματία υγείας, είτε να τον βοηθήσει από μόνος του στο θέμα το οποίο αντιμετωπίζει κάποιο κάποιο πρόβλημα ή να μάθει κάτι που δεν γνώριζε και να τον βοηθήσει στην πορεία της ζωής του. Και επίσης να πω εκ μέρους της LeranHealth και όχι μόνο προσωπικά εγώ, ότι και εμείς σας ευχαριστούμε γι αυτή τη συνεργασία, οπότε πάμε να συνεχίσουμε αυτή τη σειρά.
Με το σημερινό μας θέμα που όπως αναφέρατε είναι το body shaming και όπως κάνουμε κάθε φορά θα ξεκινήσουμε με τον ορισμό. Οπότε θα θέλετε να μας πείτε τι είναι το body shaming?
Ιωάννα Σκλιάμη:
Φυσικά, όπως κάθε φορά ξεκινάμε με τον ορισμό και όπως έχετε καταλάβει και όσοι μας παρακολουθούν και μας ακούνε, βάζω πάντα και ένα ιστορικό στοιχείο μέσα στον ορισμό. Έτσι θα κάνω και στον body shaming και να πω ότι αρχικά να αναφερθώ λίγο στη σημερινή κοινωνία όπου πολλοί άνθρωποι έχουν την πεποίθηση ότι τα λεπτά σώματα είναι εγγενώς καλύτερα και πιο υγιή από τα μεγαλύτερα σώματα.
Ωστόσο, να πούμε ιστορικά αυτό δείχνει ότι δεν ήταν πάντα έτσι. Σκεφτείτε πίνακες, πορτρέτα και αγάλματα και τώρα μιλάμε πριν την εποχή του 1800 που φαινόταν ότι η παχυσαρκία ήταν σεβαστή. Το γεγονός λοιπόν ότι κάποιος ήταν πιο παχύς ήταν σημάδι ότι το άτομο αυτό ήταν πλούσιο, δηλαδή ότι είχε πρόσβαση στο φαγητό, ενώ όταν κάποιος ήταν αδύνατος αντιπροσώπευε τη φτώχεια.
Η μετάβαση λοιπόν του σεβασμού ως προς τα πιο βαριά σώματα προς την προτίμηση των μικρότερων σωμάτων στην Αγγλία στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, πραγματοποιήθηκε με τη δημοσίευση των πρώτων βιβλίων δίαιτας. Οι συγκεκριμένες βέβαια δίαιτες να πούμε ότι εστίασαν στο σώμα γενικότερα, αλλά επικεντρώθηκαν στις γυναίκες.
Η πρώτη γνωστή χρήση του όρου body shaming ήταν από τον δημοσιογράφο Φίλιπ Έλλις. Οπότε να πούμε λίγα λόγια για το τι είναι το body shaming. Για όποιον δεν το γνωρίζει, στην ουσία είναι η ντροπή για το σώμα στα ελληνικά, όπου προέρχεται από την αρνητική κριτική και αντίληψη κάποιων άλλων.
Στην ουσία είναι η τάση των ανθρώπων να κριτικάρουν τους άλλους ή ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό με βάση αποκλειστικά και μόνο την εξωτερική τους εμφάνιση. Είναι ένα κοινωνικό στίγμα, θα λέγαμε, κύριε Φιλιππόπουλε.
Ένας εκφοβισμός χαρακτηρίζεται σαν μια μορφή ψυχολογικής βίας προς την διαφορετικότητα όμως της σωματικής μορφής, με την διαφορετικότητα αυτή να αφορά συχνά το χρώμα, την ιδιομορφία του δέρματος, τη διάσταση του σώματος και πολλές φορές έχουμε δει ότι αφορά και ενδυματολογικές επιλογές του ατόμου.
Και ξέρετε κύριε Φιλιππόπουλε, ότι είμαστε διαρκώς σε μια διαδικασία αυτοκριτικής και μη αποδοχής. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν μήπως αυτή η στάση μας αφορά όλους; Μήπως είναι μια γενικευμένη στάση της κοινωνίας απέναντι στη διαφορετικότητα;
Και θέλω να πω σε αυτό το σημείο ότι για όσους το γνωρίζουν και όλοι το έχουμε ακούσει νομίζω, για μια δεκατετράχρονη μαθήτρια από τη Θεσσαλονίκη αν θυμάστε το 2021, η οποία προέβη σε μια επέμβαση τοποθέτησης γαστρικού δακτύλου, όπου στόχο είχε κυρίως λοιπόν να απαλλαγεί από την παχυσαρκία και ταυτόχρονα από τον από το σχολικό εκφοβισμό που δεχόταν από τους συμμαθητές της.
Και αυτό γιατί το αναφέρω; Γιατί με αφορμή το συγκεκριμένο γεγονός αλλά και όλα αυτά που έχουν γίνει, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι την. Την αποδοχή του διαφορετικού. Και αυτό ξεκινάει από την οικογένεια. Το τι καλλιεργούμε στα παιδιά.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Όπως προαναφέραμε κα Σκλιάμη το θέμα είναι πολύ λεπτό. Κάτι που θέλω να τονίσω και να ξεκαθαρίσω είναι καθαρά προσωπική μου άποψη. Πολύς κόσμος μπερδεύει τον body shaming και το bullying ουσιαστικά που δέχονται παχύσαρκα άτομα με το αν είναι υγιές το να είσαι παχύσαρκος. Άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Αν το πάμε με ιατρικά δεδομένα παγκοσμίως, η παχυσαρκία είναι κάτι το οποίο δεν είναι υγιές για τον άνθρωπο.
Άλλο λοιπόν το ότι ένας παχύσαρκος μπορεί να αντιμετωπίσει πιο εύκολα, να βρεθεί αντιμέτωπος πιο εύκολα σε ασθένειες, καρδιαγγειακά και έχει πάρα πολλές ασθένειες που μπορούν να προκληθούν από την παχυσαρκία και άλλο το να μπαίνουμε στη διαδικασία να κρίνουμε το σώμα ενός άλλου και να μην το αποδεχόμαστε. Γιατί μου έχει τύχει σε συζητήσεις αυτό να μπερδεύεται η δικιά μου άποψη. Είναι ξεκάθαρο ότι ο καθένας μπορεί να έχει το σώμα που έχει.
Οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να το δέχονται γιατί η διαφορετικότητα σε όλα τα επίπεδα πρέπει να είναι αποδεκτή. Και αυτό έχει να κάνει με την παιδεία μας. Δεν θα το πιάσω αυτό το θέμα τώρα. Είναι λίγο πιο πιο μεγάλο και όπως και κοινά αποδεκτό είναι και το γεγονός ότι ένα παχύσαρκο σώμα.
Κι εδώ να τονίσω ότι συνήθως μιλάμε για αρκετά υπέρβαρα άτομα, δηλαδή ένα άτομο το οποίο έχει 50, 60 και 70 κιλά παραπάνω από αυτά που θα έπρεπε ιατρικά μιλώντας πάντα με αυτά που γνωρίζω, μιλώντας όχι σαν ειδικός, αλλά έχουμε φιλοξενήσει και αρκετά σεμινάρια διατροφής και στην LeranHealth. Σίγουρα λοιπόν δεν είναι ένα υγιές σώμα όσον αφορά τα προβλήματα υγείας που μπορεί να συναντήσει, μπορεί και όχι.
Μεγαλώνει τους κινδύνους. Άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Αυτή λοιπόν ήταν μια τοποθέτηση που ήθελα να κάνω και δεν συζητάμε. Και κλείνω με αυτό την παρένθεση μου για παχύσαρκα άτομα και αυτό να το τονίσω. Τα οποία βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση λόγω κάποιου προβλήματος υγείας που δεν είναι στο χέρι τους να μπορέσουν να τα αντιμετωπίσουν με μια σωστή ισορροπημένη διατροφή, με έναν ειδικό.
Αυτές οι επισημάνσεις ήθελα να κάνω για αυτό το θέμα. Πάμε λοιπόν. Δεν ξέρω αν έχετε να συμπληρώσετε κάτι σε όλα αυτά που είπα, αλλιώς να περάσω στην επόμενη μου ερώτηση.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Πολύ σωστά. Θα συμφωνήσω με τα όσα αναφέρατε και συμφωνώ σε όλα. Δεν έχω να συμπληρώσω κάτι και να προσθέσω. Αυτό που έχω να πω είναι ότι είναι πολύ εύκολο να βλέπουμε την εξωτερική εμφάνιση και να μένουμε σε αυτό, αλλά δεν ξέρουμε το πρόβλημα και αν έχει κάτι, κάποιο θέμα υγείας το άλλο άτομο που μπορεί να έχει παραπάνω κιλά ή λιγότερα. Οπότε καλό είναι να βλέπουμε λίγο και πιο βαθιά το θέμα. Όλο αυτό πολύ.
Ποιες μορφές παίρνει το body shaming
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σημαντικό. Πολύ σημαντικό αυτό που λέτε και θα το πάρω σαν πάσα γιατί έχουμε κάνει και άλλα θέματα που έχουν να κάνουν με το bulling ουσιαστικά. Περιπτώσεις. Εργασιακό μας έχουμε κάνει και άλλα. Αυτό που λέω συνεχώς και πρεσβεύω και προσπαθώ και στα παιδιά μου να περάσω είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας. Μπορεί να δεις έναν άνθρωπο ο οποίος να μην είναι, να έχει κάτι διαφορετικό.
Το βασικότερο όλων πάνω σε αυτό που αναφέρατε είναι ότι δεν μπορείς να ξέρεις γιατί έχει αυτό το διαφορετικό. Άρα σίγουρα ένας ακόμα πολύ σοβαρός λόγος να μην κρίνεις ποτέ κάτι που βλέπεις είναι γιατί δεν το ξέρεις. Δεν ξέρεις γιατί έχει έρθει αυτή η κατάσταση. Και μιλώντας για όλα τα θέματα, για μένα που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας.
Δεν μπορώ να κρίνω κάποιον που δεν γνωρίζω γιατί βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση. Γενικότερα μιλώντας. Πάμε λοιπόν να συνεχίσουμε τη συζήτησή μας όσoν αφορά το body shaming και να περάσω στην δεύτερη μου ερώτηση, η οποία είναι ποιες μορφές παίρνει το body shaming κυρίες με
Ιωάννα Σκλιάμη:
Το body shaming μπορεί να πάρει κάποιες μορφές. Κι αυτές ποιες είναι; Αρχικά να κριτικάρω την εικόνα μου. Την εικόνα του εαυτού μου. Δεύτερη μορφή είναι να κριτικάρω την εμφάνιση άλλου μπροστά του. Και η τρίτη μορφή είναι να κριτικάρω την εμφάνιση άλλου ατόμου πίσω από την πλάτη του.
Το body shaming κύριοι λοιπόν, που δεν κάνει διάκριση, να μπορεί να απευθύνεται σε μια αδύνατη γυναίκα, σε μια γυναίκα με παραπάνω κιλά, σε μια ψηλή, σε μια όχι τόσο ψηλή γυναίκα, σ έναν παχουλό άντρα, σ έναν αγύμναστο άντρα, σε μια γυναίκα, σε έναν άντρα που έχει μεγάλη περιφέρεια, σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και ούτω καθεξής.
Αλλά να πω σε αυτό το σημείο, κύριε Φοίβο που λέει. Ποιος ορίζει το ότι είναι ψηλός, κοντός; Αδύνατος; Αγύμναστος; Είναι και λίγο υποκειμενικό, οπότε λίγο να το προσέχουμε αυτό και τη χρήση.
Για ποιους λόγους συμβαίνει
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Θα ήθελα να σας διακόψω, να σας διακόψω άλλη μια φορά. Θεωρώ ότι υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας σε όλα αυτά που συζητάμε. Της αποδοχής και της αυτογνωσίας του ιδίου. Μην το λες το παιδί κοντό.
Όταν ένα παιδί είναι σε μια τάξη και είναι εκ των πραγμάτων μέσα σε 40 παιδάκια το πιο κοντό παιδάκι, δεν ξέρω κατά πόσο είναι θεμιτό αυτό το μη του λες ότι είναι κοντός, μα η συνειδητοποίηση ότι είμαι πιο κοντός είναι αυτό που θα σε φέρει πιο κοντά στο να αποδεχτείς και να μην σε ενδιαφέρει στην τελική τελική και η κρίση του αλλουνού.
Όταν όμως βάζουμε κάποια κάποιες ιδιαιτερότητες και είπα το παιδί για το παιδί, συνήθως του το περνάνε οι μεγαλύτεροι, ο παππούς, η γιαγιά, ο μπαμπάς. Μαμά, έλα μωρέ που είσαι κοντός και το παιδί βλέπει ότι από όλα τα παιδάκια είναι το πιο κοντό. Μα δεν είναι προφανές να του δημιουργήσει σύγχυση και να υπερασπίζεται ότι όχι δεν είναι κοντός, ενώ εκ των πραγμάτων είναι.
Να το πούμε διαφορετικά, ο πιο κοντός από τους 40 για να είναι πιο κοντός στατιστικά μιλώντας. Άρα θα είναι κάτω του μέσου όρου που θα έπρεπε να είναι. Υπάρχουν και κάποια ιατρικά δεδομένα στους παιδίατρους με κάποιες καμπύλες που σου λένε το όριο όταν το παιδί είναι σε αυτές οι καμπύλες είναι στο τελευταίο χαμηλότερο όριο ή και κάτω από αυτό είναι.
Είναι κοντός. Έχουμε φτάσει να φοβόμαστε για να χρησιμοποιούμε τις λέξεις. Δηλαδή ακόμα και το κοντός είναι κάτι που σε κάποιον ακούγεται κακό; Όχι, μα είναι πραγματικότητα. Ακούγεται κακό και δεν είναι εύηχο όταν αυτός ο οποίος είναι κοντός, ε, ας μιλήσω για τον εαυτό μου γιατί είμαι κοντός και ποτέ δεν με ενόχλησε να το πω.
Όσο δεν το αποδεχόμουν με ενοχλούσε. Όταν είδα ότι ο καθρέφτης μπροστά μου είναι γιατί οι φίλοι μου, οι συνάδελφοί μου, ο χώρος μου, δίπλα μου κάθονται όταν έχω 10.000 φωτογραφίες στην ζωή μου και στις 9998 είμαι πιο κοντός. Ε, δεν μπορώ να μην να μην συνειδητοποιήσω ότι είμαι κοντός.
Οπότε μπαίνει ο παράγοντας της συνειδητοποίησης και της παρότρυνσης των κοντινών ανθρώπων και της προσπάθειας να δώσουμε στον άλλον να καταλάβει ότι αυτό που έχει είναι δικό του, αλλά το έχει. Είναι κοντός, είναι παχύσαρκος, είναι ψηλός, είναι πολύ αδύνατος και δεν πάμε και σε άλλα θέματα που έχουν να κάνουν με τη διαφορετικότητα άλλης φύσεως που μπορεί να είναι αναπηρίες, μπορεί οτιδήποτε. Άρα η συνειδητοποίηση νομίζω του ιδίου.
Και να κλείσω με αυτό, είναι πολύ σημαντικό κομμάτι και στην ενίσχυση το πώς θα αντιμετωπίσεις μια κατάσταση, αλλά και στο να μπορεί ο ίδιος να καταλαβαίνει και να βλέπει την πραγματικότητα. Έτσι νομίζω ότι λύνονται πολλά θέματα και όχι να φοβόμαστε να χρησιμοποιούμε λέξεις απλές, καθημερινές. Εντάξει, γιατί το χοντρός ναι είναι μια κακή έκφραση όταν υπάρχουν άλλες;
Το κοντός είναι μια έκφραση η οποία δεν ξέρω αν υπάρχει άλλη λέξη που να την παρομοιάζει. Οπότε να μην κρυβόμαστε πίσω από τις λέξεις και να μη φοβόμαστε να χρησιμοποιούμε τις λέξεις, αλλά να τις αντιμετωπίζουμε όπως πρέπει να τις εντοπίζουμε και τους ανθρώπους και τις ίδιες τις λέξεις.
Έκανα για άλλη μια φορά ένα μεγάλο μονόλογο και με συγχωρείτε, θα περάσω κατευθείαν στην επόμενη ερώτησή μου. Ποιος είναι ο λόγος κα Σκλιάμη pου συμβαίνει αυτό το φαινόμενο του body shaming; Ποιοι είναι οι λόγοι;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Η αλήθεια; Υπάρχουν κάποιοι λόγοι λοιπόν που συμβαίνει το body shaming. Αρχικά, αυτό που έχει σημασία να κατανοήσουμε είναι ότι μέσω αρχικά των social media που θα τα αναλύσουμε και πιο κάτω στο podcast μας, την επίδραση και την επιρροή των social media στο body shaming.
Έμεινε ότι μέσω των social media λοιπόν, μας είναι εύκολο να εκφράζουμε και να τοποθετούμαστε για όλα όσα πιστεύουμε και σκεφτόμαστε. Το φαινόμενο λοιπόν της δημόσιας προσβολής φαίνεται να υπάρχει παντού, σε κάθε περιβάλλον και ηλικιακή ομάδα.
Αρχικά, το γεγονός ότι τα social media δίνουν τη δυνατότητα σε μεγάλο αριθμό ατόμων να σχολιάζει το οτιδήποτε ανώνυμα, πολλές φορές πίσω από μια οθόνη ενός υπολογιστή, είναι θα λέγαμε ένα ισχυρό βήμα με τεράστια εμβέλεια.
Αυτό γιατί αποφεύγεται η πρόσωπο με πρόσωπο αντιπαράθεση, τις περισσότερες φορές χωρίς κάποια σοβαρή κύρωση. Ο καθένας λοιπόν νιώθει ελεύθερος να σχολιάσει και να κατακρίνει τον οποιοδήποτε, βγάζοντας τις δικές του, επιτρέψτε μου να πω ανασφάλειες, φόβους ή ακόμα και τη ζήλια που μπορεί να έχει.
Να πούμε ότι συνήθως παρατηρούμε ότι υπάρχει μια ανισορροπία ως προς την ισχύ θύτη θύματος, με το θύμα να είναι πιο αδύναμο ή κάπως διαφορετικό ή να προβάλλει κάτι ορθό, μια ορθή άποψη. Η γνώμη μου αυτό μπορεί να ενοχλεί κάποιους άλλους ανθρώπους. Ένας ακόμη λόγος είναι το φαινόμενο της μάζας, όπου όταν πολλοί άνθρωποι εκφράζουν μια άποψη ακόμα και λανθασμένη, μπορεί να είναι κάποιες φορές.
Αυτή η μάζα επηρεάζει τις περισσότερες φορές και παρασύρει θα λέγαμε και πολλούς άλλους ανθρώπους. Γι αυτό να πω, κύριε Φιλιππόπουλε, ότι είναι σημαντική η κριτική σκέψη του κάθε ανθρώπου και είναι σημαντικό να μπαίνουμε όλοι στην διαδικασία να σκεφτόμαστε τι θα πούμε προτού μιλήσουμε για κάποιον άλλον άνθρωπο.
Γιατί αυτό που είπαμε και πιο πριν και πολύ σωστά το είπατε κι εσείς, δεν γνωρίζουμε τι κουβαλάει ο εκάστοτε άνθρωπος. Να πω λοιπόν σ αυτό μια έρευνα, επιτρέψτε μου να πω. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ευρώπη, όπου έδειξε ότι ένας στους τρεις Ευρωπαίους έχει πέσει θύμα body shaming.
Σε δείγμα 9823 άνθρωποι Δανία, Γερμανία, Γαλλία, Φιλανδία, Νορβηγία, Σουηδία. Το 36% δήλωσε ότι υφίσταται συστηματικά body shaming και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Το 51% δήλωσε πως έχει δεχτεί αρνητικά σχόλια για το βάρος του. Άρα καταλαβαίνουμε την παγκόσμια διάσταση του συγκεκριμένου φαινομένου.
Διαφορετικοί τύποι body shaming
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Κα Σκλιάμη απλά υπάρχουν διαφορετικοί τύποι body shaming. Και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Το body shaming. Και να πούμε ότι αφορά κυρίως στο μέγεθος του σώματος. Όμως γενικά αναφέρεται σε αρνητικά σχόλια για κάθε πτυχή ενός ατόμου. Αλλά υπάρχουν διάφοροι τύποι, όπως είναι το βάρος. Ο πιο συνήθης λόγος που οι άνθρωποι μπορεί να βιώνουν αισθήματα ντροπής είναι εξαιτίας του σωματικού τους βάρους.
Ένα άτομο δηλαδή μπορεί να νιώθει ντροπή διότι είναι πολύ παχύ ή πολύ λεπτό. Οτιδήποτε αρνητικό λέγεται για ένα άτομο είναι body shaming. Παραδείγματα όπως δεν θα έπρεπε να βγαίνεις στην παραλία με αυτό το μαγιό έτσι όπως είναι.
Ή θα ήταν πολύ όμορφη αν αδυνάτιζε; Άρα αυτό την καθιστά όμορφη. Επιπλέον, τα άτομα με πιο αδύνατα σώματα. Αυτό ονομάζεται να πούμε σκηνή σε Divine, όπου συχνά μπορεί να τους λένε και περιφρονητικά σχόλια όπως φάε καθόλου φαίνονται τα κόκαλά σου ή μοιάζει να έχεις νευρική ανορεξία; Ένας άλλος τύπος είναι η ελκυστικότητα.
Γνωστός ως όρος pretty shaming, είναι στην ουσία αυτό που βιώνει κάποιος επειδή τυγχάνει να είναι πιο ελκυστικός και είναι κάτι που συμβαίνει και συχνά. Ένα παράδειγμα είναι οι γυναίκες που θεωρούνται ελκυστικές. Έχουν λιγότερες πιθανότητες για πρόσληψη σε κάποια δουλειά με θέσεις, με θέση εξουσίας.
Όπως και όρος lookism, ο οποίος αναφέρεται σε άτομα που δέχονται αρνητικά σχόλια επειδή δεν είναι τόσο ελκυστικά. Ο όρος αυτός αναφέρεται κυρίως στις προκαταλήψεις και τις διακρίσεις εις βάρος ατόμων, που θεωρούνται δηλαδή σωματικά μη ελκυστικά. Έχουμε την ηλικία όρος age shaming, όπου δηλαδή ασκείται αρνητική κριτική ως προς τα άτομα λόγω της ηλικίας τους και πιο συγκεκριμένα να πούμε ότι εστιάζεται Η εστίαση αφορά στις πιο μεγάλες ηλικίες.
Η σύνδεση να πω ότι του age shaming με το body shaming γίνεται όταν γίνονται σχόλια ως προς τα άτομα όπως είναι πολύ μεγάλη σε ηλικία για να φοράει αυτό το ρούχο ή να βάφεται. Ακόμα υπάρχει πληθώρα άρθρων, ας πούμε, που δείχνουν φωτογραφίες διασημοτήτων.
Είναι με μακιγιάζ πριν ή μετά το μακιγιάζ; Επισημαίνουν πόσο γερασμένο φαίνεται το πρόσωπο του ατόμου εκείνου και πόσο όχι με το να βαφτεί. Τρίχες του σώματος. Εδώ βλέπουμε ότι σε όλα τα σώματα οι τρίχες μεγαλώνουν στα πόδια, στα χέρια, στις μασχάλες.
Ή κάποιοι άνθρωποι έχουν μια πάθηση υγείας κοινή ή έτσι να γεννήθηκαν. Παρ όλα αυτά, κύριε Φιλιππόπουλε, υπάρχει μια γενικότερη πεποίθηση ότι οι γυναίκες συγκεκριμένα θα πρέπει να αφαιρέσουν όλες τις τρίχες του σώματος, αλλιώς δεν θα είναι κυρίες.
Το φαγητό, το λεγόμενο food shaming. Όταν ένα άτομο δηλαδή ορίζει σε κάποιο άλλο άτομο τι πρέπει να φάει και τι όχι. Δηλαδή ακούμε φράσεις δεν χρειάζεται να φας και αυτό ή δεν χρειάζεσαι να φας κάτι τέτοιο.
Είμαι παχύς, Δεν πρέπει να φάω αυτό το παγωτό. Το λέμε στον εαυτό μας. Αυτό είναι το λεγόμενο food shaming σε όλα. Τα ρούχα είναι μια κατηγορία. Δηλαδή υπάρχουν κάποιες εταιρείες να πούμε που δημιουργούν.
Ρούχα μόνο για συγκεκριμένα σωματότυπο, άρα εξαιρούνται άλλα σωματότυπο που δεν διαθέτουν τα ανάλογα χαρακτηριστικά. Και τέλος να πούμε για το teχture shaming. Αυτό έχει να κάνει με τα μαλλιά δηλαδή.
Συνήθως στη δυτική κοινωνία το συναντάμε στα οποία η δυτική κοινωνία παρουσιάζει ως πρότυπο ιδανικών μαλλιών τα λαμπερά, κομψά και ίσια μαλλιά. Έτσι, τα μαλλιά, ας πούμε, με μπούκλες ή με τσακίσματα ή με διαφορετικές άλλες έτσι υφές δεν είναι τόσο ελκυστικά. Οπότε αυτοί είναι οι διάφοροι τύποι πομπής που συναντάμε.
Οι επιπτώσεις του body shaming στην ψυχική υγεία
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Θα περάσω λοιπόν στην επόμενη ερώτηση, η οποία έχει να κάνει με τις επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Είναι σίγουρο ότι επηρεάζει τους ανθρώπους οι οποίοι δέχονται body shaming. Οπότε πείτε μας λίγο ποιες είναι αυτές οι επιπτώσεις που συναντάμε συνήθως.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Το body shaming μπορεί να προκαλέσει πληθώρα αρνητικών συνεπειών στο άτομο και στην ψυχική του υγεία, όπως. Αρχικά, τα συναισθήματα που κυριεύουν το άτομο που δέχεται κάποια μορφή, εμποτισμένοι όπως είναι η ντροπή, η ανεπάρκεια, η ανασφάλεια, η θλίψη και η σκέψη. Κε Φιλιππόπουλε ότι δεν είναι αποδεκτός από τους άλλους, από την κοινωνία λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης. Ακόμη μπορεί να οδηγήσει το άτομο σε κάποιες διατροφικές διαταραχές και έντονο άγχος. Στους εφήβους Στους εφήβους μπορεί να ντρέπονται για το σώμα τους. Υπάρχει βλέπουμε αυξημένη πιθανότητα για εμφάνιση κατάθλιψης.
Ακόμη, η ντροπή για το σώμα μπορεί να προκαλέσει δυσαρέσκεια στο άτομο και κατ’ επέκταση να προκαλέσει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Και αυτοπεποίθηση για τον εαυτό του. Παχύσαρκες γυναίκες που βιώνουν body shaming και Φιλιππόπουλε έχουν λιγότερες πιθανότητες να ξεπεράσουν την υπερφαγία που βιώνουν Πρόσθετες ανησυχίες για την ψυχική υγεία που σχετίζονται με τη σωματική ντροπή.
Περιλαμβάνουν, θα λέγαμε, ψυχολογική οδύνη, αυξημένο κίνδυνο για αυτοτραυματισμό ή για αυτοκτονία Κατάθλιψη περιλαμβάνει η σωματική δυσμορφία.
Η διαταραχή να Αυτό είναι στην ουσία χαρακτηρίζεται από την συνεχή, ανικανοποίητη εικόνα του σώματος όπου το άτομο έχει εμμονή με την συνεχιζόμενη ενασχόληση με το σώμα του και πως αυτό φαίνεται. Αυτό είναι η σωματική δυσμορφία και η διαταραχή Περιλαμβάνει ανησυχία, ακόμη και κοινωνική απομόνωση, οπότε όπως καταλαβαίνουμε έχει αρκετές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του ατόμου.
Ο ρόλος των social media
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Αναφέρατε προηγουμένως κα Σκλιάμη τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θα ήθελα να πούμε δυο πράγματα παραπάνω γι αυτό. Το συσχετισμό του body shaming με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Η αλήθεια είναι ότι τα social media κύριε Φιλιππόπουλε, δεν βοηθάνε πολύ στο να σταματήσει να διαιωνίζεται το body shaming, καθώς αποτελεί θα λέγαμε έναν από τους πιο βασικούς διαύλους καλλιέργειας. Το να νιώθει κάποιος άσχημα για το σώμα του κυριαρχεί, θα λέγαμε η θεοποίηση του φαίνεσθαι και όχι του είναι.
Και είναι ένα κομμάτι, πίστεψέ με, που ασκεί μεγάλη πίεση σε άντρες και γυναίκες. Και αυτό γιατί οι σύγχρονες κοινωνικές αναπαραστάσεις θέλουν τέλεια σώματα, αψεγάδιαστα, ασκώντας έτσι θα λέγαμε έναν άτυπο κοινωνικό έλεγχο για το πώς πρέπει να ζει ο καθένας και για το πώς πρέπει να είμαστε για να είμαστε αποδεκτοί.
Μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές με την τόση επιρροή των social media, με διάσημους ανθρώπους που μπορεί να διαφημίζουν κάποια χάπια, κάποια ειδικά σκευάσματα, κάποιες τροφές για αδυνάτισμα, υπάρχουν άτομα που ακολουθούνε και παίρνουνε αυτά τα σκευάσματα χωρίς να έχουν πάρει κάποια γνώμη κάποιου ειδικού.
Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά και αυτό που λέτε και εσείς και με βάση το επάγγελμα που κάνετε ότι ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός και δεν γνωρίζουμε, δεν μπορεί να ξέρουμε πως θα αντιδράσει αν πάρει κάποιο ειδικό σκεύασμα. Επίσης η τηλεόραση, τα περιοδικά και γενικώς όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Δίνοντας συχνά έμφαση στη φυσική εμφάνιση, παρέχουν συνεχώς συμβουλές για το πώς να γίνουμε περισσότεροι αποδεκτοί και αρεστοί, χάνοντας βάρος, δημοσιεύοντας φωτογραφίες με αψεγάδιαστα πρόσωπα και σώματα.
Αλλά όπως καταλαβαίνετε, δεν είναι όλα όπως τα βλέπουμε και προβάλλονται στο γυαλί, οπότε οποιοσδήποτε αποκλίνει από τα πρότυπα αυτά γίνεται αποδέκτης αυτομάτως και δημόσιων αρνητικών σχολίων από τους λεγόμενους, θα λέγαμε, επιτρέψτε μου να πω, κριτές του πληκτρολογίου, οι οποίοι φυσικά αδιαφορούν για τους άλλους ανθρώπους, οπότε λίγη μεγαλύτερη προσοχή.
Τρόποι αντιμετώπισης και διαχείρισης
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σ αυτό το σημείο θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς κάποιος μπορεί να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί μια τέτοια κατάσταση.
Ιωάννα Σκλιάμη:
Αρχικά, το πρώτο και το πιο βασικό που θα ήθελα να τονίσω, κύριε Φιλιππόπουλε, είναι ότι θα πρέπει να σκεφτώ όταν μπορεί, δηλαδή να δέχομαι κάποια ντροπιαστικά και χλευαστικά σχόλια. Είναι ότι δεν έχει να κάνει με εμένα, έχει να κάνει με το άτομο που μιλάει έτσι σκληρά προς εμένα. Και αυτό το λέω γιατί τις περισσότερες φορές είναι δικές του προβολές σε προκαταλήψεις και στερεότυπα. Οπότε είναι τόσο σημαντικό αλλά και ίσως δύσκολο για κάποια άτομα να μην εσωτερικεύουν τα όσα τους λένε οι άλλοι.
Είναι σημαντικό να φιλτράρω πριν καταπιώ, επιτρέψτε μου την έκφραση αμάσητο όσα ακούω. Όλα ξεκινούν από μέσα μας. Προτού λοιπόν ζητήσουμε από τους άλλους να περιορίσουν τυχόν αγενή σχόλια και να πάψουν να επικρίνουν τα σώματα τρίτων, πρέπει πρώτα εμείς να μάθουμε πώς να αγαπάμε και να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας γι αυτό που είναι.
Ας αντιληφθούμε αρχικά τον εαυτό μας ως ένα όλον. Είναι δηλαδή πολύτιμο να κατανοήσουμε πως ο εαυτός μας αποτελεί ένα σύνολο, έναν υπέροχο συνδυασμό δυνατών αλλά και αδύναμο σημείο χαρισμάτων και ατελειών.
Ο σωματότυπος μας αποτελεί μονάχα ένα κομμάτι του εαυτού μας και όχι το σύνολο. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε δεύτερον, τι είναι αυτό που πραγματικά μας αναστατώνει. Για παράδειγμα, το ότι το βάρος μου έχει αυξηθεί κατά πέντε κιλά, για παράδειγμα, το τελευταίο δίμηνο.
Αποτελεί δική μου ενόχληση ή τρίτον, το να χάσω κάποια κιλά είναι δική μου επιθυμία ή επιθυμία άλλων; Αν όμως η επιθυμία. Το να χάσω βάρος σχετίζεται με το να αρέσω σε κάποιον άλλον, για παρά με το σύντροφό μου.
Τότε ας το ξανασκεφτώ λίγο παραπάνω. Είναι καλό να μπω σε αυτή τη διαδικασία μόνο και μόνο για να ευχαριστήσω κάποιον άλλον. Ακόμη, είναι σημαντικό να μη διστάζουμε να εκφράζουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Αν κάτι μας ενοχλεί, δεν έχουμε παρά να το γνωστοποιήσουμε.
Αν αισθανόμαστε άβολα, στα σχόλια που μας κάνουν. Μπορούμε να εξηγήσουμε πως η τακτική αυτή δεν είναι βοηθητική για εμάς, αν και βέβαια είναι σημαντικό να πω ότι είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε και που αφιερώνουμε το χρόνο να απαντήσουμε κάτι και αν αυτό αξίζει.
Επίσης, είναι σημαντικό να αποφεύγουμε τη συναναστροφή. Να αποφεύγουμε τη συναναστροφή με αρνητικούς ανθρώπους. Δηλαδή, είναι σημαντικό να περιορίζουμε τον κύκλο μας με άτομα που δεν είναι τόσο υποστηρικτικά και να γεμίζουμε τον κύκλο μας με άτομα που μας περιβάλλουν με αγάπη και κατανόηση και δεν έχουν μέσα την καλοπροαίρετη κριτική σε εισαγωγικά.
Θα λέγαμε. Και τέλος είναι σημαντικό να βρούμε στοιχεία του εαυτού μας που αγαπάμε και να επικεντρωθούμε σε αυτά. Σίγουρα υπάρχουν και Φιλιππόπουλος πράγματα πάνω μας που δεν μας αρέσουν τόσο όσο κάποια άλλα σημεία. Είτε αυτό είναι εξωτερικό είτε είναι εσωτερικό χαρακτηριστικό.
Είναι σημαντικό λοιπόν να βρούμε κάτι πάνω μας που μας κάνει να νιώθουμε χαρούμενους ώστε να αντλήσουμε δύναμη και αισιοδοξία και αργότερα, εάν επιθυμούμε εμείς οι ίδιοι να προχωρήσουμε στη βελτίωση σημείων που αισθανόμαστε λιγότερο ικανοποιημένοι. Η δύναμη είναι στον εαυτό μας.
Πως μπορούμε να βοηθήσουμε
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε συνέχεια λοιπόν αυτής της ερώτησης θα ήθελα να κάνω και την επόμενη. Και η τελευταία ερώτηση για την σημερινή μας συζήτηση είναι. Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα άτομο που βιώνει αυτή την κατάσταση;
Ιωάννα Σκλιάμη:
Πολύ σημαντική είναι η έκφραση της δικής μας στήριξης προς αυτό το άτομο. Αρχικά να ν ακούσω το συγκεκριμένο πρόσωπο, το συγκεκριμένο άτομο, ν ακούσω προσεκτικά τα συναισθήματα και τις σκέψεις που θα μας εκφράσει για το σώμα του.
Να πω σε αυτό το σημείο ότι δεν χρειάζεται, δεν μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα του, αλλά μπορούμε να δείξουμε ότι μας ενδιαφέρει και ότι είμαστε εκεί να τον ακούσουμε. Επίσης, εκφράζουμε την αγάπη και τον σεβασμό μας.
Είναι σημαντικό να του δείξουμε ότι η εκτίμησή μας προς το πρόσωπό του δεν έχει να κάνει και Φιλιππόπουλε με την εξωτερική του εμφάνιση, αλλά έχει να κάνει με τον εσωτερικό του κόσμο. Επίσης του προτείνουμε εναλλακτικές πηγές αυτοεκτίμησης. Τι εννοώ με αυτό; Ότι εναλλακτικές πηγές αυτοεκτίμησης που δε βασίζεται στην ουσία, στην εμφάνισή του.
Πολύ σημαντικό. Προάγουμε την αυτοαποδοχή. Ενθαρρύνουμε δηλαδή το άτομο να αποδεχτεί το σώμα του και να μάθει να το αγαπάει όπως είναι. Δηλαδή, να του υπενθυμίσουμε ότι ο καθένας μας έχει μοναδικά χαρακτηριστικά και να τον ενθαρρύνουμε να επικεντρωθεί στις δυνατότητές του και σε εκείνα που τον κάνουν ευτυχισμένο.
Επίσης, είναι σημαντικό να του δείξουμε παραδείγματα body positivity; Είναι σημαντικό λοιπόν να θυμόμαστε ότι ο καθένας έχει μια μοναδική σχέση με το σώμα του και το πόσο όμορφο είναι και μαγικό όλο αυτό να το δείχνουμε και να στηρίζουμε τους ανθρώπους να βρουν τη δική τους διαδρομή και αυτοαποδοχή για το σώμα τους.
Και κλείνοντας και ξέρετε, αυτό που κάνουμε πολλές φορές εμείς οι άνθρωποι είναι η αγάπη για τον εαυτό μας, γι αυτό που είμαστε. Την αγάπη για το σώμα, Την εικόνα μας χωρίς φόβο και ντροπή. Προσπαθούμε δηλαδή να γίνουμε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε και αυτό το βλέπω και από τις συνεδρίες που μου έρχονται άτομα.
Δηλαδή προσπαθούμε να μοιάσουμε κάπου αλλού, να μοιάσουμε κάπου αλλού σε κάποιο άλλο άτομο και έτσι χάνουμε την δική μας ταυτότητα, την αληθινή μας ταυτότητα. Και όλα αυτά στο βωμό ενός άλλου κόσμου. Γιατί; Γιατί πιστεύουμε ότι η ευτυχία είναι έξω, αλλά στην πραγματικότητα κρύβεται μέσα μας. Σκεφτείτε το. Και εδώ είμαστε πάλι να ξανασυζητήσουμε.
Επίλογος
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε αυτό το σημείο κα Σκλιάμη Θα σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για ακόμα μια φορά. Ήταν μια πολύ ωραία συζήτηση και ανανεώνουμε το ραντεβού μας για το επόμενο. Πολύ καλό απόγευμα!
Ιωάννα Σκλιάμη:
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ και εγώ με την σειρά μου κύριε Φιλιππόπουλε καλό σας απόγευμα! Γεια σας!
