Ακούστε το podcast
Τι θα συζητήσουμε
Στη σύγχρονη οικογένεια, το φαινόμενο της έλλειψης ορίων γίνεται όλο και πιο συχνό. Με πολυάσχολα προγράμματα και συνεχείς περισπασμούς, πολλοί γονείς αγωνίζονται να ορίσουν συνεπείς κανόνες και ρεαλιστικά όρια.
Αυτή η απουσία ορίων μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά ζητημάτων, από προβλήματα συμπεριφοράς στα μικρά παιδιά έως ευρύτερες κοινωνικές επιπτώσεις, όπως αυξημένο άγχος και μειωμένος σεβασμός ως προς το κοινωνικό σύνολο και τους κανόνες που το διέπουν.
Σε αυτό το επεισόδιο, θα εξερευνήσουμε αποτελεσματικές στρατηγικές για τον καθορισμό ορίων χωρίς να καταφεύγουμε σε φωνές. Θα συζητήσουμε γιατί τα όρια είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη ενός παιδιού, πώς οι γονείς μπορούν να μεταφέρουν με σαφήνεια τις προσδοκίες που έχουν από τα παιδιά τους και θα παραθέσουμε πρακτικές συμβουλές για τη διατήρηση ενός ήρεμου και υποστηρικτικού περιβάλλοντος.
Ελάτε μαζί μας καθώς εξετάζουμε τη σημασία της δομής και της συνέπειας και μάθετε πώς να καλλιεργείτε μια αρμονική σχέση με τα παιδιά σας. Ας οικοδομήσουμε τα θεμέλια για ένα μέλλον με περισσότερο σεβασμό και μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης προς τον εαυτό μας αλλά και ως προς το κοινωνικό σύνολο.
Σημερινή καλεσμένη του σημερινού podcast επεισοδίου η Εκπαιδευτικός κα Μαρία Μπουζιώτη!
Απομαγνητοφώνηση
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Καλώς ήρθατε στα Podcast επεισόδια της LearnHealth τον απόλυτο προορισμό γνώσης και ενημέρωσης σε θέματα που αφορούν τον τομέα της υγείας, της ευεξίας, αυτοβελτίωσης και γονεϊκότητας. Στην LearnHealth πιστεύουμε πως η καλή υγεία, η ατομική ανάπτυξη, η βελτίωση των προσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων, όλα ξεκινάνε από τη γνώση και τη σωστή ενημέρωση.
Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας καθώς και να ενημερωθείτε σωστά από το να συνδεθείτε με έναν επαγγελματία υγείας με εξειδίκευση σε ένα από τους παραπάνω κλάδους. Ο Διονύσης Φιλιππόπουλος, συνιδρυτής και project μάνατζερ της LearnHealth και σας καλωσορίζω στο σημερινό επεισόδιο όπου θα έχουμε καλεσμένη την κυρία Μαρία Μπουζιώτη με την ιδιότητα της εκπαιδευτικού.
Το σημερινό μας θέμα είναι Θέλετε ευτυχισμένα παιδιά; Βάλτε τους όρια!
Εισαγωγή
Καλησπέρα κα Μπουζιώτη!
Μαρία Μπουζιώτη:
Καλησπέρα κύριε Φιλιππόπουλε και σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και για την ευκαιρία να επικοινωνήσω με το κοινό σας. Είμαι πάρα πολύ ενθουσιασμένη που βρίσκομαι σήμερα εδώ για να συζητήσουμε για ένα τόσο σημαντικό θέμα, όπως είναι η σημασία του καθορισμού υγιών ορίων στα παιδιά μας.
Γιατί είμαι κι εγώ μητέρα εκτός από εκπαιδευτικός. Το ενδιαφέρον γι αυτό το θέμα είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση υγιή, υγιέστερη σχέσεων εντός των οικογενειών και των σχολείων. Άρα λοιπόν, ανυπομονώ για αυτή τη συνομιλία μας.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Κι εγώ ως γονιός λοιπόν, θα συμμετέχω ενεργά σε αυτή τη συζήτηση. Πάμε λοιπόν πριν ξεκινήσουμε το θέμα μας και την ωραία αυτή συζήτηση που θα κάνουμε, να μας πείτε δυο λόγια για εσάς για να σας γνωρίσω το κοινό.
Μαρία Μπουζιώτη:
Είμαι εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, έχω 14 χρόνια εμπειρία στην εκπαίδευση, έχω ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο αντικείμενο της Πληροφορικής, στην Εκπαίδευση βέβαια και στις νέες τεχνολογίες.
Είχα ως αντικείμενο διπλωματικής εργασίας τις εφαρμογές της ρομποτικής. Είμαι κάτοχος πολλών σεμιναρίων πάνω σε διάφορα θέματα εκπαίδευσης και τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών, όσο και σε θέματα διαφοροποιημένης διδασκαλίας, δημιουργικής γραφής και διδακτικής της ιστορίας.
Επιπλέον, είμαι κάτοχος εξειδικευμένων πιστοποιήσεων σε σχέση με την Ειδική Αγωγή και την Ψυχολογία. Όσον αφορά την αξιολόγηση διάγνωση θεραπευτική αποκατάσταση στον τομέα της εκπαίδευσης.
Βέβαια και αυτή τη στιγμή συνδυάζω την εκπαίδευση με τη σχολική ψυχολογία, λαμβάνοντας επαγγελματική κατάρτιση στις νεότερες πρακτικές και προσεγγίσεις για την αξιολόγηση παιδιών και εφήβων, την υλοποίηση παρεμβάσεων και την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης στο σχολικό περιβάλλον.
Τι είναι τα όρια στα παιδιά
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Έβγαλα ήδη 10 podcast. Για τα επόμενα. Έχω στο μυαλό μου ήδη θεματολογίες με όλο αυτό το βιογραφικό. Ας μείνουμε στην σημερινή μας συζήτηση προς το παρόν. Πάμε λοιπόν να ξεκινήσουμε. Όπως σε κάθε επεισόδιο με τον ορισμό βάζω όρια, Δηλαδή τι εννοούμε;
Μαρία Μπουζιώτη:
Πολύ ωραία. Πριν αναφερθώ στον ορισμό, επιτρέψτε μου να πω ότι στη σύγχρονη οικογένεια το φαινόμενο της έλλειψης ορίων γίνεται όλο και πιο συχνό, με πολυάσχολα προγράμματα και συνεχείς περισπασμούς που αφορούν όλους τους γονείς, οι οποίοι αγωνίζονται να ορίσουν ρεαλιστικά όρια.
Άρα λοιπόν, βάζω όρια. Τι σημαίνει τα όρια; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι δηλώσεις για το ποια συμπεριφορά είναι κατάλληλη και λειτουργική. Λειτουργική όχι μόνο για εμάς τους ενήλικες αλλά και για το ίδιο το παιδί στην επικοινωνία του με τους άλλους.
Για να μπορεί λοιπόν να σχετίζεται εποικοδομητικά και αποτελεσματικά με τους άλλους, είτε είναι οι φίλοι του είτε είναι άλλοι ενήλικες. Τα όρια διασφαλίζουν ότι τα παιδιά γνωρίζουν τι είναι αναμενόμενο, γιατί είναι λογικό ότι τα παιδιά, λόγω της ηλικίας τους και της ανάπτυξής τους, δεν γνωρίζουν πάντα τι είναι αναμενόμενο από κείνα.
Τα όρια λοιπόν πρέπει να είναι συγκεκριμένα, να τίθενται με συνέπεια να είναι απλά και κατανοητά. Για παράδειγμα, πλένουμε χέρια πριν από το φαγητό. Είναι εδώ. Θέλω να πω και να τονίσω κάτι πάρα πολύ σημαντικό που δεν το κάνουμε όλοι.
Πρέπει, είναι είναι απόλυτα σημαντικό και οι δύο φροντιστές, δηλαδή το γονεϊκό ζευγάρι, να συμφωνούν μπροστά στο παιδί ενώπιον του παιδιού για τα όρια που τίθενται. Ασχέτως αν μετέπειτα διαφωνήσουν ή αν δεν συμφωνούν. Εκείνη τη στιγμή πρέπει μπροστά στο παιδί τα όρια να τίθενται στον ίδιο. Στο ίδιο μήκος κύματος και από τους δύο γονείς.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Εδώ θα σας διακόψω κα. Μπουζιώτη, αρα ίσως είναι ιδανικό πριν θέσουμε τα όρια στα παιδιά να έχουμε συζητήσει με τη σύζυγο, με τον σύζυγο αντίστοιχα, ώστε να έχουμε καταλήξει στο τι θέλουμε ώστε και να υπάρχει διαφωνία, αλλά και να μην διαφωνήσουμε μετά και αναγκαστούμε να αναιρέσουμε αυτό που έχουμε πει.
Μαρία Μπουζιώτη:
Ναι, σωστά, Πολύ σωστά. Αν και αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, μπορούμε εκείνη την ώρα να υποσχεθούμε ότι συμφωνούμε ο ένας με τον άλλον και μετέπειτα να το συζητήσουμε. Αρκεί να μη διαφωνήσουμε την ώρα που τίθενται τα όρια.
Ποια η σημασία των ορίων
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Πάμε λοιπόν τώρα στη σημασία των ορίων. Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η έλλειψη ορίων στα παιδιά;
Μαρία Μπουζιώτη: Άρα λοιπόν να μιλήσουμε για τις επιπτώσεις της έλλειψης ορίων. Αρχικά θα λέγαμε ότι υπάρχει συμπεριφορικό αντίκτυπο. Δηλαδή μπορεί τα παιδιά τα οποία βιώνουν έλλειψη ορίων να επιδεικνύουν περιφρόνηση, επιθετικότητα, ακόμα και απόσυρση, καθώς αγωνίζονται να περιηγηθούν ουσιαστικά σε ένα κόσμο χωρίς σαφή όρια, χωρίς σαφή προσανατολισμό.
Υπάρχουν επίσης οι κοινωνικές προκλήσεις. Δηλαδή κοινωνικά. Δυσκολεύονται πολλές φορές να δημιουργήσουν υγιείς σχέσεις, να επιδείξουν συνεργατική συμπεριφορά και στις σχέσεις με τους συνομηλίκους υπάρχει δυσκολία στο μοίρασμα, στη συνεργασία και στην κατανόηση των κοινωνικών ενδείξεων στα πλαίσια μιας ομάδας.
Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι η έλλειψη ορίων δεν αφορά μόνο τα πλαίσια της οικογένειας, αλλά επεκτείνεται και σε πολλά, σε πολλούς άλλους τομείς. Υπάρχουν επίσης και οι ακαδημαϊκές προκλήσεις.
Τα παιδιά χωρίς όρια συχνά βλέπουμε και στο σχολείο ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε ακαδημαϊκά περιβάλλοντα, καθώς μπορεί να μην κατανοούν ή να μη σέβονται τους κανόνες του σχολικού πλαισίου. Σύγκρουση με πρόσωπα εξουσίας που εδώ ως πρόσωπο εξουσίας εννοώ τον επικεφαλής κάθε πλαισίου. Δηλαδή στο σχολείο μπορεί να είναι ο δάσκαλος, στο μάθημα φυσικής αγωγής είναι ο γυμναστής κλπ.
Αυτό εννοούμε ως πρόσωπο εξουσίας. Υπάρχει λοιπόν δυσκολία σεβασμού των δασκάλων, των γονέων τους και άλλων ατόμων που παρουσιάζονται ως αυθεντίες, γιατί έχουν εκείνη την ώρα την ευθύνη για αυτά τα παιδιά.
Δεν αναφερόμαστε σε τυφλή υπακοή σε κανόνες, αλλά στο σεβασμό στους κανόνες που τίθενται σε κάθε πλαίσιο για την αρμονική συνύπαρξη όλων των ατόμων που συναπαρτίζουν αυτό, αυτό το πλαίσιο και το κοινωνικό σύνολο.
Υπάρχει επιπλέον και ο συναισθηματικός αντίκτυπος, δηλαδή η απουσία ορίων. Μπορεί πολλές φορές να οδηγήσει σε αυξημένο άγχος, στρες και σύγχυση στα παιδιά και επίσης παρατηρούνται και ζητήματα αυτοεκτίμησης.
Τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται ανασφαλή και αβέβαια γιατί δεν έχουν σαφείς οδηγίες για το τι περιμένει κάποιος από τη συμπεριφορά τους. Άρα λοιπόν, εδώ αναφέραμε κάποιες βασικές επιπτώσεις της έλλειψης ορίων που επηρεάζουν τα παιδιά στην καθημερινότητά τους.
Οι δυσκολίες θέσπισης ορίων
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Κα Μπουζιώτη πολλές φορές ακούω στον περίγυρό μου, ίσως κι εμένα να μου έχει συμβεί κάποιες φορές ότι δυσκολευόμαστε. Αδυνατούμε ουσιαστικά να βάλουμε κάποια όρια. Αυτό που από που πηγάζει;
Μαρία Μπουζιώτη:
Θα έλεγα ότι όλοι οι γονείς κάποιες φορές ίσως και πολλές φορές αδυνατούμε να βάλουμε όρια. Δεν υπάρχει κανένας γονέας ο οποίος να είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να θέσει τα κατάλληλα όρια. Γιατί αδυνατούμε όμως να βάλουμε όρια;
Γιατί αφενός θα λέγαμε ότι πλέον τα προγράμματά μας είναι υπερφορτωμένα. Η ταραχώδης επαγγελματική ζωή των γονέων, όλων μας δηλαδή, μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερο χρόνο και ενέργεια για συνεπή καθορισμός ορίων.
Εγώ θα έλεγα ότι επειδή αυτό ίσως να μην είναι εφικτό να αλλάξει, είναι σημαντικό όσο χρόνο μπορούμε να διαθέσουμε στα παιδιά μας αυτός ο χρόνος να είναι ποιοτικός. Δηλαδή περάστε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά σας, έστω και αν είναι μισή ώρα, μία ώρα την ημέρα.
Και θα ήταν ιδανικό να περνάτε αυτό το χρόνο και με τον σύντροφο ή τη σύντροφο, δηλαδή όλοι μαζί το χρόνο που διαθέτετε να είναι ποιοτικός, χωρίς οθόνες, χωρίς περισπασμούς.
Και είναι πάρα πολύ σημαντικό επίσης να υπάρχει στο γονεϊκό ζευγάρι και το χάδι. Το αστείο ενώπιον των παιδιών βοηθάει πάρα πολύ. Θα έλεγα ότι ένας άλλος λόγος που αδυνατούμε να βάλουμε όρια πέρα από τα προγράμματα, είναι η τεχνολογία που μας αφορά όλους βέβαια.
Ο αυξημένος χρόνος μπροστά σε μία οθόνη, οι ψηφιακοί περισπασμοί, μπορεί να δυσκολέψουν απίστευτα όλους μας, όλους τους γονείς, στην επιβολή, στον καθορισμό και στη διατήρηση των ορίων.
Γιατί ουσιαστικά στο σύγχρονο κόσμο, στον ταχύτατα εξελισσόμενο, είναι αδύνατον να μείνουμε οι ίδιοι μακριά από μία οθόνη για πολύ ώρα και να θέσουμε και τα αντίστοιχα όρια και στα παιδιά μας.
Μαρία Μπουζιώτη:
Χρειάζεται προσπάθεια στη συνέχεια. Θα έλεγα ότι ένας άλλος λόγος είναι το στυλ ιδιοσυγκρασία των γονέων και τα προσωπικά τους βιώματα ακόμα, που τους δυσκολεύουν να βάλουν σαφή όρια.
Δηλαδή, πλέον παρατηρούμε μια μετατόπιση προς μια πιο ανεκτική ανατροφή των παιδιών, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερο σαφή όρια για τα παιδιά ή ακόμα και τα προσωπικά βιώματά μας.
Δηλαδή, αν έχουμε βιώσει μια αυταρχική ανατροφή ή μεταχείριση από τους δικούς μας γονείς, προσπαθούμε να περάσουμε ένα άλλο μοντέλο στα παιδιά μας, φτάνοντας μερικές φορές στο αντίθετο άκρο, χωρίς να θέτουμε σαφή όρια ή χωρίς να θέτουμε καν όρια.
Τελευταίο θα αναφέρω. Έναν άλλο παράγοντα που μας επηρεάζει στο να βάλουμε όρια, που είναι το γεγονός ότι δεν φροντίζουμε τον εαυτό μας. Τι σημαίνει αυτό; Είναι πολύ σημαντικό να φορτίζουμε τις μπαταρίες μας για να βρίσκουμε την ενέργεια, να θέσουμε όρια, να βρίσκουμε τι μας αναζωογονεί και τι μας φορτίζει, ώστε να έχουμε την υπομονή και την επιμονή να θέσουμε, να καθορίσουμε όρια. Ο καθένας έχει το δικό του τρόπο.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε υπεράνθρωποι. Κανένας γονέας δεν είναι υπεράνθρωπος. Είναι σημαντικό να φροντίζουμε τον εαυτό μας για να φροντίσουμε μετέπειτα και τα παιδιά μας. Μπορούμε έστω να πάρουμε πέντε λεπτά όταν φτάνουμε στο σπίτι, να μείνουμε στο αυτοκίνητο, να απελευθερωθούμε από τις αρνητικές ή τις αγχωτικές σκέψεις και να πάμε στο σπίτι μας πιο πιο ανάλαφρη για να μπορέσουμε να έρθουμε σε επαφή με τα παιδιά μας και να έχουμε την ψυχική ανθεκτικότητα, να θέσουμε όρια αν χρειαστεί.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω μια παρέμβαση, κάτι που εγώ έχω αντιληφθεί από τον περίγυρό μου. Θα ήθελα να μου πείτε από την εμπειρία σας αν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Υπάρχει όντως μεγαλύτερο πρόβλημα στην οριοθέτηση είτε από μονογονεϊκές οικογένειες είτε από οικογένειες με ένα παιδί. Κι αυτό το λέω γιατί όταν μιλάμε για μια οικογένεια όπου ένας γονιός έχει αναλάβει την ανατροφή του παιδιού, άρα ο χρόνος που έχει ο ίδιος ελεύθερος είναι πολύ λιγότερο από το να ήταν δύο άτομα και να μοιραζόντουσαν το χρόνο.
Και από την άλλη και μιλάω τώρα στο κομμάτι του ενός παιδιού από προσωπική εμπειρία, έχοντας δύο παιδιά, τρία πλέον, αλλά τα δύο ήταν πολύ κοντά σε ηλικία, δύο αγόρια με ένα έτος διαφορά.
Δουλέψαμε πάρα πολύ στην υιοθέτηση, αλλά θα πω ήταν αρκετά εύκολο γιατί ήταν δύο. Το ένα παιζόταν από τον άλλον, είχανε πολύ κοινό χρόνο μαζί, κάνανε πολλά πράγματα μαζί και γενικά μας βοήθησε πάρα πάρα πολύ η ύπαρξη των δύο παιδιών. Στο ίδιο φύλο, σχεδόν ίδια ηλικία. Θα ήθελα να μου πείτε τη δική σας άποψη σε αυτό.
Μαρία Μπουζιώτη:
Βεβαίως να ξεκινήσω αρχικά όσον αφορά στο ζήτημα της μονογονεϊκής οικογένειας. Θεωρώ πάρα πολύ δύσκολο να μεγαλώνεις παιδιά γενικότερα, αλλά ακόμα πιο δύσκολο να μεγαλώνεις ένα η περισσότερα παιδιά μόνος σου ή μόνη σου.
Αυτό αυτομάτως δημιουργεί έναν μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας και πολλές φορές δυσκολεύεται ο ενήλικας να θέσει επαρκή όρια όταν δεν έχει τη βοήθεια κάποιου άλλου.
Γιατί σαφώς το γονεϊκό ζευγάρι ουσιαστικά υπάρχει, όχι μόνο βέβαια για να φροντίζει τα παιδιά, αλλά ο ρόλος της φροντίδας ενός παιδιού είναι αφορά και στους δύο γονείς. Άρα λοιπόν, όπως καταλαβαίνετε, όταν υπάρχει μόνο ένας γονέας είναι πιο δύσκολο να έχει το χρόνο να φροντίσει τον εαυτό του, να αποφορτίσει τον εαυτό του και μετά να θέσει και επαρκή όρια.
Άρα καταλαβαίνετε ότι δεν είναι δύσκολο. Δεν είναι εύκολος η γνώμη όταν είσαι μόνος ή μόνη σου και μεγαλώνεις ένα παιδί, έχεις αναλάβει την ανατροφή ενός παιδιού να θέσεις επαρκή όρια. Γι αυτό παρατηρούμε ότι πολλά παιδιά που μεγαλώνουν σε μονογονεϊκή οικογένεια, όχι όλα βέβαια. Πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις στον κανόνα. Δεν έχουν σαφή και ξεκάθαρα όρια.
Και αυτό συμβαίνει λόγω των παραγόντων που αναφέραμε ότι υπάρχει μόνο ένας γονέας ο οποίος δεν έχει αρκετό χρόνο, δεν έχει χρόνο για τον εαυτό του, μπορεί να μην έχει τόσο πολύ χρόνο με το παιδί. Μπορεί το παιδί να περνάει αρκετό χρόνο με άλλους φροντιστές, αν και εφόσον ο γονέας αυτός περνάει πολύ χρόνο με το παιδί. Αν είναι η μητέρα. Ο πατέρας όπως καταλαβαίνετε πολλές φορές μπορεί να χάνει και την προσωπική του ταυτότητα από τη συνεχή τριβή με το παιδί.
Και όταν ένας γονέας, ένας ενήλικας, δεν διατηρεί και την προσωπικότητά του, την ταυτότητά του, δεν μπορεί να εξασκήσει αποτελεσματικά το γονεϊκό του ρόλο γιατί χάνεται μέσα σε αυτόν. Αυτό λοιπόν αφορά το σκέλος της μονογονεϊκής οικογένειας. Και τώρα θα περάσω σε αυτό που με ρωτήσατε σε σχέση με τις οικογένειες που έχουν ένα παιδί για οποιονδήποτε λόγο, είτε το έχουν επιλέξει είτε τα έχει φέρει η ζωή τους.
Θα έλεγα ότι στις οικογένειες με ένα παιδί. Παρατηρώ, παρατηρώ. Είναι αληθές αυτό ότι τα όρια δεν είναι τόσο σαφή. Αλλά και πάλι πρέπει να πω ότι υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτό το φαινόμενο. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Γιατί πολλές φορές όταν υπάρχει ένα παιδί στην οικογένεια, σαφώς συγκεντρώνει μεγαλύτερη προσοχή από όλους όσοι εμπλέκονται στην ανατροφή του, είτε είναι οι γονείς είτε είναι άλλα μέλη της οικογένειας. Οι παππούδες, οι θείοι οι ίδιες.
Επομένως λοιπόν, όταν ένα παιδί συγκεντρώνει την προσοχή και τη φροντίδα, χωρίς όμως να τίθενται όρια, καταλαβαίνετε ότι χάνει την ισορροπία. Χάνεται η ισορροπία. Όταν λοιπόν οι γονείς έχουν ένα παιδί, αυτομάτως αν δεν το ελέγξουν σωστά, θα δώσουν υπερβολική προσοχή, υπερβολική φροντίδα, θα κάνουν όλα τα χατίρια.
Αν μου επιτραπεί, αν μου επιτρέπετε αυτή η λέξη. Και πολλές φορές υπάρχει και το φαινόμενο το οποίο το ακούω από πολλούς γονείς ότι δεν του χάρισα ένα αδερφάκι που υπάρχει ως σκέψη μετέπειτα από κάποιους, οπότε ουσιαστικά νιώθουν κάποιες ενοχές.
Και αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι όποιος έχει ένα παιδί πρέπει οπωσδήποτε να κάνει και δεύτερο και τρίτο σε καμία περίπτωση, αλλά δε χρειάζεται να νιώθει ενοχές μετέπειτα ότι δε χάρισε κάποιο αδερφάκι και αυτό να έχει ως συνέπεια την υπερβολική φροντίδα και την έλλειψη ορίων αυτού του παιδιού.
Ένα παιδί λοιπόν για να μεγαλώσει ισορροπημένα, είτε είναι 1 είτε έχει αδέρφια, χρειάζεται όρια. Σαφώς στις οικογένειες με δύο η περισσότερα παιδιά, επειδή ο χρόνος μοιράζεται, αυτομάτως τα παιχνίδια μοιράζονται μοιράζονται. Όλα τα παιδιά έχουν μια μεγαλύτερη ισορροπία και οι γονείς αναγκάζονται αν θέλετε, να θέσουν και πιο σαφή όρια για να μπορέσουν να οικοδομήσουν ένα πιο ισορροπημένο περιβάλλον μέσα στο σπίτι.
Θέσπιση ορίων με ήρεμο τρόπο
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Να προσθέσω και κάτι ακόμα. Να προσθέσω και κάτι ακόμα. Επειδή κάνατε μια αναφορά στις οθόνες και εδώ είναι και μια πρόταση που κάνω για να είναι ένα από τα επόμενα podcast,ο χρόνος των παιδιών στις οθόνες. Αν είναι κάτι το οποίο θα θέλατε να συζητήσουμε και εσείς.
Εκεί λοιπόν το να είστε σπίτι με ένα παιδί, να μη τον βάλεις μπροστά σε μια οθόνη γιατί μπορεί να ξέρει ότι αυτό δεν είναι το σωστό, θα πρέπει αυτομάτως να ασχολείσαι εσύ μαζί του, κάτι το οποίο ναι μεν όλοι γνωρίζουμε το πόσο ωραίο είναι, από την άλλη όμως θέλει χρόνο.
Ενώ όταν είναι δύο τα παιδιά μπορούν να παίζουν μεταξύ τους, να ασχολούνται με κάτι και να αποτραπεί η οθόνη στα όρια της οθόνης. Του χρόνου στις οθόνες νομίζω ότι είναι και πιο έντονο. Θα περάσω λοιπόν στην επόμενη ερώτησή μου κι εδώ.
Από τη στιγμή που είχα σκεφτεί να σας κάνω αυτή την ερώτηση, αισθάνθηκα ότι θα μπω κατευθείαν στο ρόλο μαζί μου και πάρα πολλοί γονείς που ακούνε αυτό το ηχητικό. Πείτε μου λίγο πόσο δύσκολο είναι. Δεν θα πω την προσωπική μου άποψη, θα το αφήσω στον ειδικό. Πόσο δύσκολο είναι να αναβάλουμε να καθορίσουμε τα όρια που θέλουμε να θέσουμε χωρίς φωνές;
Μαρία Μπουζιώτη:
Θα σας απαντήσω πολύ ειλικρινά και ως εκπαιδευτικός και ως μητέρα. Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Χρειάζεται απίστευτη υπομονή.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Και εδώ να σημειώσω σας διακόπτω να σημειώσω κάτι επειδή εγώ έχω τη χαρά να έχω εικόνα σε σχέση με τους ακροατές μας. Η έκφραση του προσώπου σας στην ερώτηση εμένα μου απάντησε ήδη αρκετά και τότε συνεχίσατε με το ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο.
Νομίζω φάνηκε στην έκφραση του προσώπου σας στην οποία συμφωνώ απόλυτα. Οπότε πάμε τώρα να ακούσω και τη τοποθέτηση και συγγνώμη για τη διακοπή.
Μαρία Μπουζιώτη:
Μετά λοιπόν από αυτή την παραδοχή που όλοι οι γονείς νομίζω το καταλαβαίνουν, ο καθορισμός ορίων χωρίς φωνές όσο είναι δυνατόν, αυτό έχει θα λέγαμε κάποιοι μπορεί να στηριχθεί σε κάποια τύψεις, ας το πούμε έτσι, σε κάποιες συμβουλές. Αφενός θα πρέπει το πρώτο. Το πρώτο που θα πρέπει να έχετε στο μυαλό σας είναι ότι χρειάζεται να είστε σταθεροί χωρίς να υποχωρείτε. Θέστε όρια που αντέχετε να υποστηρίξετε.
Μην πείτε κάτι το οποίο δεν θα μπορέσετε να πραγματοποιήσετε, ακόμα κι αν φαίνεται πιο. Ακραίο ή πιο ότι έχει μεγαλύτερο κύρος. Μην πείτε κάτι υπερβολικό, το οποίο δεν θα αντέξετε να υποστηρίξετε. Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό. Μην λυγίζετε.
Και όπως είπα και πριν βασικό μην διαφωνείτε με το ταίρι σας ενώπιον του παιδιού. Άρα λοιπόν σταθερότητα. Δεύτερον, αντιδράστε άμεσα όταν παρατηρήσετε τη συμπεριφορά η οποία δεν είναι αυτή που θα θέλατε σε σχέση με το παιδί σας.
Χαμηλώστε στο ύψος του παιδιού, κοιτάξτε το στα μάτια με ηρεμία όσο είναι δυνατόν και επαναλάβετε ήρεμα τους κανόνες που έχετε θέσει. Ή ορίστε μια συνέπεια, δηλαδή ότι εφόσον συνέβη αυτό, θα πρέπει να μην φας γλυκό.
Τώρα θα το φας αύριο. Θα υπάρξει δηλαδή μια συνέπεια σε σχέση με την πράξη του, όχι τιμωρία, συνέπεια. Δηλαδή είναι σημαντικό τα παιδιά να καταλάβουν ότι οι πράξεις μας έχουν συνέπειες και ότι η συνέπεια που θέτει ο γονιός δεν είναι τιμωρητική, δεν είναι εκδικητική.
Είναι ένα επακόλουθο μιας πράξης που δεν βοηθάει. Μιας συμπεριφοράς που δεν βοηθάει κανέναν μας, ούτε το ίδιο το παιδί ούτε εμάς εκείνη τη στιγμή. Μείνετε ήρεμοι, πάρτε μια βαθιά ανάσα και απαντήστε στις παραβιάσεις των ορίων με ψυχραιμία.
Οι φωνές πολλές φορές, ενώ δεν το καταλαβαίνουμε γιατί είμαστε εκνευρισμένοι εκείνη τη στιγμή, κλιμακώνουν την κατάσταση και μπορούν μπορεί να δημιουργήσουν ένα ακραία αρνητικό περιβάλλον τόσο για εμάς όσο και για το ίδιο το παιδί. Βέβαια, στη συνέχεια είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε θετική γλώσσα, αντί να εστιάσετε στο τι έκανε λάθος το παιδί.
Επαναλάβετε τα όρια, δηλαδή τι πρέπει να κάνει χρησιμοποιώντας θετική γλώσσα. Δηλαδή πλένεις τα χέρια σου πριν φας; Όχι. Μην κάθεσαι στο τραπέζι με άπλυτα χέρια. Δηλώσεις Δηλώστε.
Πρέπει να δηλώσετε ξεκάθαρα την προσδοκία και να δώσετε τους λόγους πίσω από την επιβολή του συγκεκριμένου ορίου. Δηλαδή πλένουμε τα χέρια πριν από το φαγητό γιατί έχουμε πιάσει διάφορα πράγματα και υπάρχουν μικρόβια.
Πολύ απλά, χωρίς υπερβολική διαπραγμάτευση. Ότι είναι ένα όριο που θέτει ο ενήλικας επειδή είναι ενήλικας και έχει την ευθύνη του παιδιού και αυτό το όριο είναι αδιαπραγμάτευτο εκείνη τη στιγμή. Για συγκεκριμένο λόγο όμως. Επίσης, είναι πάρα πολύ σημαντικό να μην χαρακτηρίζετε αρνητικά το παιδί σας για μια συμπεριφορά, αλλά την ίδια τη συμπεριφορά.
Δηλαδή ποτέ δεν θα πούμε είσαι ένας χαρακτηρισμός. Μπορούμε να πούμε ότι αυτό που έκανες τώρα ήταν λίγο ενοχλητικό και δεν θα ήθελα να το κάνεις. Δεν χαρακτηρίζουμε το ίδιο το παιδί γιατί υποσυνείδητα ο κάθε χαρακτηρισμός αποτυπώνεται ειδικά όταν είναι από τον γονέα.
Ακόμα, είναι σημαντικό να είστε συνεπείς σε αυτά που λέτε. Τα παιδιά ευδοκιμούν όταν υπάρχει συνέπεια, επομένως είναι σημαντικό να διατηρούνται σαφή και σταθερά όρια.
Αυτό τα βοηθά να κατανοήσουν τι αναμένεται από εκείνα και μειώνει την πιθανότητα να δοκιμάζουν τα όριά σας ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Γιατί πολλές φορές τα παιδιά δοκιμάζουν τα όριά μας για να δουν ότι είμαστε σταθεροί σε αυτά.
Ακόμα ένα πάρα πολύ σημαντικό δεδομένο που πρέπει να έχετε στο μυαλό σας είναι ότι μπορείτε να προσφέρετε επιλογές για να ενθαρρύνετε την αυτονομία των παιδιών. Να προσφέρετε επιλογές εντός των ορίων.
Αυτό επιτρέπει στα παιδιά να έχουν μια αίσθηση ελέγχου, ενώ παράλληλα σέβονται τα καθορισμένα όρια. Δηλαδή, δε θα φας τώρα γλυκό, αλλά αύριο μπορείς να επιλέξεις αν θα φας παγωτό ή κρέπα. Μπορείτε δηλαδή να τους δώσετε επιλογή για να κατανοήσουν ότι κι εκείνα έχουν δικαίωμα και μπορούν να παίρνουν αποφάσεις μαζί σας.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Εδώ θα ήθελα να κάνω ακόμα μια παρέμβαση, γιατί αν μου επιτρέπετε, αναφέρατε μόλις τώρα επιλογές και όρια. Θα πω ένα δικό μου παράδειγμα, το οποίο για να είμαι ειλικρινής μου το έδωσα παρότρυνση ένας ειδικός, οπότε το έκανα στα παιδιά μου όταν ήταν πολύ μικρά.
Επειδή κι εγώ νέος γονιός με τη σύζυγο δεν ξέραμε πως να τα χειριστούμε. Πήραμε κάποιες συμβουλές, μια από αυτές και την αναφέρω τώρα γιατί πραγματικά εμάς μας άλλαξε πάρα πολύ όλη την προσπάθεια που κάναμε και στα όρια και βάσει των επιλογών.
Παράδειγμα. Ήταν ανάμεσα σε ένα απόγευμα αν θα πηγαίναμε μια βόλτα στη θεία ή αν θα πηγαίναμε στην παιδική χαρά. Για εμάς θα πήγαινε όταν ήταν 4 5 χρονών. Όλοι οι γονείς που έχουν παιδιά σε ηλικία ξέρουν τι σημαίνει να πάμε τα παιδιά στις κούνιες τεσσάρων χρονών.
Γυρνάς πίσω κατάκοπος και θες τουλάχιστον δυο μέρες στο κρεβάτι. Το να πηγαίναμε στη θεία ήταν για μας κάτι πάρα πολύ βολικό. Πιο μεγάλα ξαδέρφια τα πρόσεχαν τα παιδιά κι εμείς θα παίρναμε τον καφέ μας και θα ήταν όλα σωστά.
Εκεί λοιπόν επιλέξαμε να μην αποφασίσουμε αυτό το που εμείς θα ήταν για μας πιο εύκολο, για να περάσουμε κι εμείς μια πιο ξεκούραστη μέρα, αλλά να αφήσουμε στα παιδιά την επιλογή. Δώσαμε λοιπόν την επιλογή. Παρόλα αυτά εκείνη την ημέρα ο καιρός ήταν άσχημος.
Τα παιδιά λοιπόν επέλεξαν τις κούνιες. Υπήρχε όμως η προειδοποίηση πριν ότι ξέρετε κάτι. Ο καιρός είναι ο κατάλληλος και ίσως αν πάμε στις κούνιες να βρέχει και να μην μπορέσουμε τελικά να περάσουμε καλά όπως θέλουμε.
Επέμεναν γιατί ήταν όντως μια ηλικία που καταλάβαιναν και δεν καταλάβαιναν ακριβώς. Ήθελαν να περάσουν το δικό τους. Όχι, θέλουμε κούνιες. Πάρα πολύ ωραία. Πήγαμε στις κούνιες όταν βγήκαμε από το σπίτι. Μετά από λίγα λεπτά ξεκίνησε να βρέχει. Γυρίσαμε λοιπόν σπίτι.
Η πρώτη μου σκέψη και των γονέων ήταν Α, ωραία, πάμε στη θεία. Εκεί η απάντηση ήταν όχι, δεν πάμε στη θεία γιατί η επιλογή που κάνατε ήταν να πάμε στις κούνιες. Τώρα λοιπόν, αφού η επιλογή αυτή δεν ήταν η σωστή, αποδείχθηκε, ενώ σας είχαμε ενημερώσει.
Θα μείνουμε στο σπίτι, θα κάτσουμε, θα παίξουμε παρέα. Αυτό λοιπόν λειτούργησε στα παιδιά. Θεωρώ ότι σαν οριοθέτηση ήταν στο να κρατάν την επιλογή που έχουνε κάνει με όποια συνέπεια κι αν έχει αυτό.
Στις επιλογές τους. Από κει και στο εξής κάθε φορά που τους ρώταγα τι θέλουν να κάνουνε, κάνανε μια συνέλευση μεταξύ τους. Βάζαν όλα τα δεδομένα κάτω για να καταλήξουν στο τι τελικά θα αποφασίσουν σαν παράδειγμα. Δεν ξέρουν ακριβώς αυτό το οποίο συζητάμε, αλλά εμάς μας βοήθησε πάρα πάρα πολύ τότε, γι αυτό και το αναφέρω.
Μαρία Μπουζιώτη:
Είναι πολύ εύστοχο το παράδειγμα σας και είχε άμεση σχέση με αυτό που συζητήσαμε και έτσι βλέπει κανείς ότι τα παιδιά αποκτούν αυτονομία, κριτική σκέψη και καταλαβαίνουν την έννοια της συνέπειας που έχει μια επιλογή τους ή μια πράξη τους. Και αυτό δεν είναι μόνο για την παιδική τους ηλικία.
Τα ακολουθεί και μετέπειτα στην ενήλικη ζωή. Γιατί; Ουσιαστικά γιατί θέτουμε όρια για να έχουμε ευτυχισμένα παιδιά τώρα και ακόμα πιο ευτυχισμένους και ισορροπημένους ενήλικες μετέπειτα. Γιατί αυτός είναι ο στόχος.
Διότι τα παιδιά μας δεν θα έχουν πάντα εμάς δίπλα μας. Κάποια στιγμή εμείς θα περάσουμε στα παρασκήνια και εκείνα θα βγουν στη σκηνή. Οπότε τα όρια ουσιαστικά είναι ένας τρόπος να τα έξω, να τα εξοπλίσουμε με τις καλύτερες δεξιότητες και ό, τι καλύτερο μπορούμε να τους δώσουμε.
Ωραία λοιπόν, να συνεχίσω με τον καθορισμό των ορίων χωρίς φωνές, ότι είναι πολύ σημαντικό να εξασκηθείτε στην ενεργητική ακρόαση. Τι σημαίνει αυτό; Ότι όταν το παιδί βιώνει κάποια συναισθήματα, πρέπει να του δείχνουμε ότι καταλαβαίνουμε τα συναισθήματά του.
Είναι θυμωμένο, είναι χαρούμενο, είναι απογοητευμένο και πρέπει να βλέπουμε να του δίνουμε κάποιες προοπτικές όταν Όταν του θέτουμε όρια. Ακούμε προσεκτικά το παιδί μας, μπορούμε να καλλιεργήσουμε την ανοιχτή επικοινωνία και να ενισχύσουμε έτσι το δεσμό ανάμεσα σε εμάς και το παιδί.
Δηλαδή όταν το παιδί είναι θυμωμένο, μπορούμε να πούμε ότι ξέρεις, μιλάμε. Ειλικρινά καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος, όμως είχες για παράδειγμα να κάνεις τρεις γύρους στα συγκρουόμενα. Σου το είχα εξηγήσει αυτό. Τώρα θα πρέπει να φύγουμε. Όμως καταλαβαίνω την αντίδραση σου. Θέλεις να διασκεδάσεις όμως τώρα πρέπει να πάμε στο σπίτι γιατί είναι η ώρα του φαγητού.
Δίνουμε πάντα ένα λόγο και μιλάμε στα παιδιά μας ειλικρινά και ήρεμα. Είμαστε σταθεροί και ουσιαστικά. Εάν τα παιδιά είναι πάρα πολύ επιφορτισμένα ή ταραγμένα, μπορούμε εκείνη την ώρα να τα πάρουμε μια αγκαλιά, να τα σφίξουμε πάνω μας μέχρι να ηρεμήσουν.
Στη συνέχεια πρέπει και όχι πρέπει. Είναι σημαντικό. Είναι απαραίτητο να είμαστε το παράδειγμα που θέλουμε να δίνουμε στα παιδιά μας. Να έχουμε τη συμπεριφορά που περιμένουμε από το από το μικρό μας ή από το μεγάλο μας παιδί.
Αν κάνουμε λάθος δηλαδή, γιατί και εμείς ως γονείς κάνουμε λάθη, είμαστε άνθρωποι. Μπορούμε εκείνη τη στιγμή να το αναγνωρίσουμε και να πούμε Ξέρεις κάτι Παναγιώτη; Έκανα λάθος. Συγγνώμη, αυτή η συμπεριφορά μου ήταν λάθος, λανθασμένη.
Και προσέξτε είχε πει κάποιος ότι αυτό που λες δεν τους νοιάζει. Δεν νοιάζει τα παιδιά, αυτό που τους λέμε καταγράφουν αυτά που κάνουμε και πάνω απ όλα αυτό που είμαστε. Γιατί τα παιδιά βλέπουν μέσα, μέσα από εμάς. Βλέπουν πράγματα που εμείς ούτε καν τα συνειδητοποιούμε εκείνη την ώρα και είμαστε το παράδειγμα.
Άρα λοιπόν, προσπαθήστε χωρίς κανένας από εμάς να είναι τέλειος, να δώσετε το παράδειγμα που θέλετε, αυτό που θέλετε να είναι το παιδί σας και όταν κάνετε λάθος να το αναγνωρίζετε. Επίσης, είναι σημαντικό να επαινούμε τα παιδιά μας, να τους προσφέρουμε μικρές νίκες. Προσφέρετε στον μικρό σας δηλαδή μια θετική ανατροφοδότηση, γιατί αυτό προσφέρει κίνητρα, ενισχύει τη θετική συμπεριφορά. Μπορείτε να πείτε Ξέρεις κάτι; Μου άρεσε πάρα πολύ που βοήθησες τον αδερφό σου εχθές να φτιάξει αυτό το παζλ.
Σε ανύποπτο χρόνο και χωρίς συγκεκριμένο λόγο. Αναγνωρίστε κάτι θετικό χωρίς να το περιμένει έστω και κάτι πάρα πολύ μικρό. Επιπλέον να είστε αυστηροί αλλά όχι αυταρχικοί. Η αυστηρότητα και η πειθαρχία δεν είναι κάτι αρνητικό, αρκεί να μην είναι αυταρχικότητα. Η διαφορά μεταξύ συνεπειών και τιμωριών λοιπόν είναι αυτή. Δεν ορίζουμε τιμωρίες, δεν είμαστε εκδικητικοί απέναντι στα παιδιά.
Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι υπάρχουν. Υπάρχουν συγγνώμη, συνέπειες για τις πράξεις τους, όχι τιμωρίες. Ότι ο γονέας ορίζει τη συνέπεια όχι από θυμό, αλλά επειδή αυτό είναι κάτι φυσικό επακόλουθο ως φυσικό επακόλουθο για τη συμπεριφορά του παιδιού.
Και τέλος, είναι πάρα πολύ σημαντικό κάτι που δεν το καταλαβαίνουμε πάντα όλοι οι γονείς, το να δίνουμε απλές και κατανοητές οδηγίες. Δηλαδή μπορεί η οδηγία να μην είναι αρκετά σαφής ή η διατύπωση που χρησιμοποιούμε εμείς εκείνη την ώρα να μην ανταποκρίνεται στην ηλικία του μικρού μας.
Μη δίνετε μεγάλο αριθμό οδηγιών και μη λέτε όχι. Ορίστε ξεκάθαρα αυτό που περιμένετε από το παιδί σας. Για μένα αυτές είναι κάποιες βασικές συμβουλές για μια πιο αρμονική συνύπαρξη με τα μικρά μας θαύματα.
Απαντήσεις με βάση την ηλικία
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Ποιες πρέπει να είναι οι απαιτήσεις που θα έχουμε τα παιδιά μας ανάλογα την ηλικία τους;
Μαρία Μπουζιώτη:
Οι προσδοκίες λοιπόν και οι απαιτήσεις μας είναι πάρα πολύ σημαντικό να είναι συμβατές με την ηλικία του παιδιού μας. Πριν από την ηλικία των 18 μηνών το μωρό. Το παιδί έχει ανάγκη από το άγγιγμα γιατί η αγκαλιά μας καθορίζει από πολύ μικρή ηλικία.
Η εγγύτητα μας βοηθά να αναπτυσσόμαστε και να δημιουργούμε υγιείς σχέσεις. Ένα μωρό μέσα από το κλάμα εκφράζει μια πληθώρα αναγκών και η άμεση ή μη ανταπόκριση του φροντιστή, της μαμάς, του μπαμπά, το βοηθά να προσδιορίσει ουσιαστικά τη θέση του στο νέο περιβάλλον και να επικοινωνήσει γιατί μέσα από το κλάμα επικοινωνεί.
Ο εγκέφαλος ενός μωρού δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά για να έχει καπρίτσια. Το μωρό έχει ανάγκη για εγγύτητα, έχει ανάγκη από εγγύτητα και είναι σημαντικό να του την ικανοποιήσουμε. Άρα λοιπόν, πριν από την ηλικία των 18 μηνών δεν μπορούμε να μιλάμε για όρια.
Προχωράμε λοιπόν. Από την ηλικία των 2 έως 5 ετών το παιδί γίνεται πιο αυτόνομο και αρχίζει να αντιπαρατίθεται με τους ενήλικες γιατί έχει ανάγκες. Πρέπει να κατανοήσει λοιπόν τόσο τα δικά του όρια όσο και των άλλων, να εκφράσει την κατανόηση στα συναισθήματα του.
Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό να εκφράζουμε την κατανόηση στο πώς νιώθει το παιδί μας και να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα του. Τώρα νιώθεις θυμωμένος. Τώρα είσαι απογοητευμένος. Το καταλαβαίνω, το καταλαβαίνω και εξηγήστε ότι είστε δίπλα του. Και πολύ πιο σημαντικό, εξηγήσετε το λόγο που αρνείστε κάτι, αλλά να είστε σταθερός σε αυτό.
Καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος, αλλά τώρα θα πρέπει να φύγουμε από την παιδική χαρά γιατί έχεις βραχεί και κάνει κρύο. Θα πάμε σπίτι εκεί, θα κάνουμε κάτι άλλο. Μπορείτε λοιπόν να δημιουργήσετε και μια προσδοκία για το μέλλον, για να μπορέσετε να δώσετε ένα κίνητρο ώστε να οριοθετήσει το παιδί εκείνη τη στιγμή.
Και μιλώντας για την ηλικία των 5 ετών και πάνω, Είναι πολύ σημαντικό όταν θέτουμε τα όρια, γιατί εκεί είναι σημαντικό να υπάρχουν σαφή όρια, να δίνουμε χρόνο για σκέψη όταν συμβαίνει κάτι και όταν το παιδί μας αντιδράει σε σχέση με κάτι.
Να καθορίσουμε το μέγεθος του προβλήματος εκείνη τη δεδομένη στιγμή. Δηλαδή μπορούμε να συζητήσουμε μαζί του και να του πούμε συγνώμη. Τώρα αυτό που νιώθεις το θεωρείς μεγάλο, μικρό ή μεσαίο.
Καθόρισε μου λίγο τη σημασία του για να μπορέσει κι εκείνο να συνειδητοποιήσει ότι κάτι για το οποίο κλαίει παραπονιέται μπορεί να μην είναι και τόσο σημαντικό και μέσα από τη συζήτηση αυτή μπορεί να το συνειδητοποιήσει.
Ψάξτε μια λύση μαζί, βρείτε μια λύση μαζί. Πείτε του να προτείνει κάτι ως λύση. Αναθέστε του λοιπόν να εντοπίσει μια λύση για να αναπτύξει και την κριτική του σκέψη. Μπορείτε να αποφορτίσει το κλίμα με ένα αστείο και το χιούμορ βοηθάει πάρα πολύ. Δείξτε τα όρια.
Δείξτε ότι τα όρια δεν είναι τιμωρία ή θυμός. Μην είστε θυμωμένοι όταν ορίζετε τα όρια, αλλά δείξτε ότι είναι μια κατάσταση, ότι τα όρια είναι απαραίτητα για όλους μας, ότι εγώ θέτω τα όριά μου.
Εσύ ως παιδί μπορείς να θέσεις τα όριά σου και αργότερα θα θέτεις τα όριά σου. Γι αυτό σου μαθαίνω εγώ να και γι αυτό εγώ σου θέτω όρια, για να μάθεις και εσύ αργότερα να θέτεις τα δικά σου όρια. Άρα λοιπόν, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, οι διαπιστώσεις είναι αυτές ότι ουσιαστικά από 2 ετών και πάνω τα όρια πρέπει να γίνονται πιο σαφή.
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Θα ήθελα να κάνω ακόμη μια παρέμβαση. Το είχα πει από την αρχή σε αυτό το θέμα. Ένα τιπ Όχι ως ειδικός φυσικά, αλλά ως γονιός δεν ξέρω αν θα λειτουργήσει σε όλους, αλλά σε μένα έχει λειτουργήσει αρκετά και σε φίλους που το έχουμε συζητήσει όσον αφορά τα όρια στο κομμάτι.
Είπαμε προηγουμένως παράδειγμα για την παιδική χαρά ή για τις οθόνες. Ίσως λειτουργεί και η ενημέρωση ότι έρχεται δηλαδή. Θα κάνεις το τελευταίο, θα παίξεις το τελευταίο παιχνίδι ή σε πέντε λεπτά θα φύγουμε.
Ήταν το τελευταίο κομμάτι γλυκό που θα φας. Και δίνανε και μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα σ αυτό το τελευταίο. Τι κι αν ήτανε, οπότε το απολάμβαναν περισσότερο και ήταν ήδη ενημερωμένοι για αυτό που θα έρθει.
Μαρία Μπουζιώτη:
Ακριβώς Πάρα πολύ σωστά. Γιατί είναι αυτό που είπαμε ότι ενημερώνεις το παιδί ξεκάθαρα για τις προσδοκίες που έχεις από εκείνο, ότι είναι το τελευταίο κομμάτι που θα φας. Μπορείς να φας, ας πούμε δύο κομμάτια.
Άρα το παιδί γνωρίζει τι περιμένει ο ενήλικας από εκείνο. Πάρα πολύ σωστά; Άρα λοιπόν τώρα κλείνοντας θα ήθελα να κάνω κάποιες διαπιστώσεις. Αρχικά να πω κάτι το οποίο για μένα είναι πάρα πολύ σημαντικό να το θυμούνται όλοι οι γονείς είναι ότι όλοι κάνουμε λάθη.
Το ταξίδι της γονεϊκότητας χρειάζεται, όπως είπα και πριν, υπομονή, επιμονή, αγάπη και χιούμορ. Ένα παιδί όταν το αγαπάς αυτό, το καταλαβαίνει και το εισπράττει με κάθε τρόπο και είναι πάρα πολύ σημαντικό. Προσφέρετε στο παιδί σας πολλές αγκαλιές.
Ζητήστε συγγνώμη όποτε είναι απαραίτητο για να μάθει και εκείνο να ζητάει συγγνώμη και προσπαθήστε ξανά. Το ταξίδι της γονεϊκότητας εγώ θα έλεγα ότι εμπεριέχει πάρα πολλά λάθη και πολλή προσπάθεια. Προσπαθήστε ξανά, μην απογοητεύεστε και μην νιώθετε ενοχές.
Όταν κάποιος ενδιαφέρεται για το παιδί του, δεν δε χάνει. Όταν προσπαθείς κερδίζεις κάτι ακόμα. Βελτιώνεσαι. Γελάστε μαζί με το παιδί σας. Μιλήστε του ειλικρινά. Καταλαβαίνει πολλά περισσότερα από όσα νομίζετε ή παραδέχεστε στον εαυτό σας.
Πρέπει να θυμάστε επίσης ότι δεν είμαστε υπεράνθρωποι, γι αυτό προσφέρετε χρόνο στον εαυτό σας ώστε να κάνετε κάτι που σας ικανοποιεί έστω και για λίγο. Είναι επίσης πάρα πολύ σημαντικό να γνωρίζει το παιδί σας ότι έχει κάποιες γλυκές μέρες.
Δώστε του γλυκά καλούδια, ό, τι ζητήσει, αλλά σε συγκεκριμένες μέρες που έχετε καθορίσει εσείς. Φροντίστε τον εαυτό σας. Αυτό το ξαναλέω την διατροφή σας, τον την σύντροφό σας. Εκφράστε τρυφερότητα μπροστά στα παιδιά, δείχνοντας βασικά ότι υποστηρίζετε ο ένας τον άλλον σε αυτό το ταξίδι.
Γιατί πολλές φορές όταν ένα παιδί διαπιστώσει νιώσει μια διαφωνία λανθάνουσα ακόμη, αυτό θα το εκμεταλλευτεί. Άρα λοιπόν, δείξτε στο παιδί σας ότι είστε μαζί με τον με τον τη σύντροφο. Είστε συνταξιδιώτες σε αυτό το δύσκολο ταξίδι, ότι υποστηρίζετε ένας τον άλλον δεν είστε αντίπαλοι.
Επίσης, μη δίνετε καμία σημασία σε όσα λένε οι άλλοι, στον τρόπο που σας κοιτάζουν όταν το παιδί σας δεν σας ακούει, αν είστε στην παιδική χαρά ή οπουδήποτε στα επικριτικά βλέμματα. Σκεφτείτε ότι και το πιο επικριτικό βλέμμα έχει βρεθεί σε παρόμοια κατάσταση. Εάν έχει παιδιά και θα. Κλείνοντας, θα έλεγα ότι συνεχίστε να τα πηγαίνετε μια χαρά.
Επίλογος
Διονύσης Φιλιππόπουλος:
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη σημερινή συζήτηση. Ήταν όντως πολύ ενδιαφέρουσα και πολύ όμορφη. Ανανεώνουμε το ραντεβού μας σίγουρα για το επόμενο! Καλό απόγευμα!
Μαρία Μπουζιώτη:
Καλό σας απόγευμα!
